Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

sylaba głoski, litery

Język: polski
Geneza: łac. syllaba < gr. syllabḗ 'połączenie, zgłoska'
EJO 1999, 575 Definicja współczesna

Sylaba (zgłoska). Odcinek wypowiedzi stanowiący jedność ekspiracyjną, ruchową i akustyczną, posiadający jedno maksimum donośności, który potencjalnie może być fonetycznie samodzielną wypowiedzią.

Cytaty

  1. Ex Terminatione Nominativi, [na przod trzebá baczyć najpierwszą syllábę, álbo terminácję Nominativi].

Ná przykład: Poćże sie: gdzie sie káżdéj litery náturá własna wyraża: i káżda syllábá znácznie sie jedná od drugiéj dźieli.

Ale kiedy rzeczesz, czoło, tám już tè dwie literze,cz, w jedno spojonè przy o, jedną syllábą.

[Górnicki] [...] tedy tu kropki bydź muszą, by sie nie zdáłá jedná sylábá buoi sie Bogá, to jest imperativus:

Syllábá jest jedna część słowá, ktora się powinná wymowić jednym brzmieniem, jáko to vérité, jest komponowáne z trzech syllab vé-ri-té.

Dyszkurs jest komponowány z frazesow. Frazesy są komponowáne z słow. Słowá z syllab. Sylláby z liter.

P. Z czego się składają słowa? O. Z syllab. P. A syllaba z czego? O. Z liter.

P. Jak ktory spadek pierwszej Deklinacyi powinień się kończyć? [...] W Wzywającym syllaba je, ze, dzie, lub litera e, a, jeszcze częściej u.

Do ktorych oboch może się dodać syllaba: prze jak i w inszych czasach, tak: przeczytać, przeczytać było.

Do ktorych oboch może się dodać syllaba: prze jak i w inszych czasach, tak: przeczytać, przeczytać było.

Ze wszystkim jak I przydając z początku syll. po [...] Poradzę się.

De ces Lettres on forme des syllabes. La syllabe est composée d'une, ou plusieurs Lettres p. ex. a-ma-bam. Ce mot vieut du grec συλλαβὴ [syllabḕ].

[...]

Z Liter składają się syllaby: syllaba jest złożenie jednej lub więcej Liter, v. g. a-ma-bam. To słowo pochodzi z greckiego συλλαβὴ [syllabḕ].

Quae est agnitio quintae declinationis? ktore jest poznanie piątego staczania? haec est, to jest, cujus genitivus singularis terminatur in ei divisas literas, ktorego rodzący spadek liczby jednej kończy się na te rozdzielone litery, ut hic v. haec dies, hujus diei, et pluralis in erum, a wielkiej liczbie na te syllaby, ùt hi dies, horum dierum, według tego przykładu.

Rozdzielnia jest wtedy, kiedy się jedna syllaba na dwie rozdziela, np. zamiast rozmajty. roz-ma-i-ty.

Zgłoską, syllabą jest ton głosu zaokrąglony, który w wymówieniu wyrazu, lub w ciągu mowy jest od drugiego spadkiem głosu, jakby taktem odcięty. Zgłoski są albo jednogłoskowe, gdy samogłoska stanęła, jako takt jeden w wyrazie, lub stała się samym wyrazem; — albo téż są wielogłoskowe, złożone z jednéj lub kilku spółgłosek utwierdzonych do jednéj samogłoski, która zarówno na początku, w środku lub na końcu dawać im może oparcie.