Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

litera głoska

Język: polski
Definicja współczesna

Głoska

Cytaty

H [...] nie jest ták literą jáko áspirácyą, máło z siebie głosu wydáje i práwie cáłe nic, jednák lekkiem jest tchnieniem v. g. [...] l'habit, suknia.

Kiedy u jest literą vocalis [...] jest najtrudniejsza literá cudzoziemcom [...], ále się [...] náuczy ten, ktory ma wolą náuczyć się; bo jeżeli wymowi tę literę ják w swoim języku własnym, to przewroci i odmieni wszystkę signifikácyą, i będzie słowo co inszego znáczyło w pronuncjácyej, á co inszego w pisaniu.

LITERAE. Litery, w łácińskim Języku, są też sáme Ktore i u Polakow, wyjąwszy w, y ł: Ktorego łácinnicy nie máją, i, K: ktorego rzadko zázywáją.

Albowiem, niektore zatrzymują Literę Praesentis, jáko Lego, legi, Emo, emi, Defendo, defendi. Niektore przkłádáją S. jáko Sribo, serpo, repo, promo. Albo przemieniáją one ná S, jáko plaudo, ludo, mergo, Spargo.

P. Z czego się składają słowa? O. Z syllab. P. A syllaba z czego? O. Z liter. P. Wielorakie są litery?

P. Co i ktore są litery wspołbrzmiące? O. Wspołbrzmiące litery są ktore w wymawianiu zdają się łączyć z głośnemi, i tak brzmią, jak gdyby dwie liter było. Gdy bowiem wymawiam nap. literę: b, zdaje się, jak bym mowił razem z literą głośną e, tak: be. Toż samo wydaje się w inszych, a takie są wszystkie procz głośnych i h, co jest raczej aspiratio czyli tchnienie, a nie litera.

O dobrym wymawianiu liter. Wymawianie liter głośnych. P. Czy jednakowo zawsze każda litera w Polskim Języku wymawia się?

Sylaba składa się z jednej lub więcej liter razem wymawiających się, np. O-po-wia-dacz. Litery są znaki potrzebne do formowania sylab i słow.

Litery są dwojakie, Wokale i Konsony.

Konson jest siedmnaście, to jest wszystkie litery procz wokal i litery h, która się nazywa aspiratio.

NIektore Litery Polskie jednostajnie zawsze brzmią, niektóre zaś dwojako i trojako w wymawianiu rożnią się według rożności znakow sobie przydanych, jako z, ż, ź.

PISOWNIA. (ПРАВОПИСАНIЕ.) Pisownia wskazuje użycie w piśmie liter i znaków przestankowych. [...] Litery w piśmie polskiém używane są następne: a, ą [...] z, ź, ż. Każda z nich ma dwojaką postać: większą (большія или прописныя буквы) A , B, C, Cz, i t. d. i mniejszą (малыя или строчныя буквы) a, b, c, cz, i t. d. Litery dzielą się na samogłoski (гласныя буквы) i spółgłoski (согласныя буквы).

Organ mowy pod względem jéj brzmienia, jest jakoby muzyczném narzędziem, które za prostym naciskiem muskułów dechowych wydaje z siebie różnego głosu i mocy dźwięki, głoski, littery, jakoby pojedyncze gammowe tony, posłużyć mające woli człowieka.

Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę.

Litera w mowie, podobnie jak nuta w śpiewie ma wyobrażać głos pojedynczy, osobny, czyli głoskę.

Samogłoska jest to litera, która się wymawia samym tylko głosem, więc wydaje brzmienie pojedyncze. [...] Spółgłoska jest to litera, do wymówienia któréj potrzeba użyć nie tylko głosu, ale jeszcze i narzędzi mownych, jakiemi są: wargi, podniebienie, język, gardło, i dlatego wydają one brzmienie złożone.

Zgłoski czyli syllaby składają się z liter, czyli głosek: T-o, d-z-i-e, c-k-o, u, c-z-y, s-i-ę, d-o, b-r-z-e.

Samogłoska jest to litera, która wydaje dźwięk pojedynczy, dźwięk sam jeden bez pomocy innej głoski. P. Które głoski są głównemi samogłoskami. O Głównemi samogłoskami są: a, e, i, o, u, y.

Litery: a, e, i, o, u, y nazywamy samogłoskami, a wszystkie inne spółgłoskami.