terminów gramatycznych online
czas przeszły praeteritum, nie tylko lm.
Geneza: łac. tempus praeteritum
Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przeszły oznacza akcję uprzednią w stosunku do momentu mówienia.
Cytaty
Czasów jest:
1) w trybie oznajmującym cztery, to jest: [czas] teraźniejszy (Praesens), np. znam; [czas] przeszły (Preteritum), np. znałem; [czas] zaprzeszły (Plusquamperfectum), np. znałem był, i [czas] przyszły (Futurum), np. będę znał albo znać będę i t. d.
Czas przeszły formuje się zawsze z trybu bezokolicznego, a to we wszystkich czterech regularnych formach, przez zamianę ć na łem, np. znać, znałem; mowić, mowiłem; uczyć, uczyłem.
Czas prz: Pisywałbym, pisywalibyśmy i t. d.
W słowach kończących się na ąć, często w liczbie mnogiej czasu przeszł. ginie syllaba ną.
Przeszły, praeteritus.
Należy tu także nieforemny czasownik naleźć, znaleźć, który nie mając swego właściwego czasu teraźniejszego i przyszłego, ale tylko czas przeszły nalazłem, w trybie także bezokolicznym pisać się powinien naleźć, a nie naleść.
Jeżeli chcemy przedstawić obraz w czasie przeszłym, dodajemy głoskę cechującą czas przeszły (stał, pruł, szył).
Czas przeszły oznacza, że się coś już stało lub działo; np. Czytałem książkę.
Sp. ozn. czasu prz..
Sp. ozn. czasu przeszł..
Czas przesz..
Czas przeszły wydobywa się ze sposobu bezokolicznego, zamieniając jego cechę ć na ł.
Przedniejsze czasy są: teraźniejszy, przeszły i przyszły.
Czas przeszły wyraża, że byt, stan i czynność podmiotu zaszły dawniéj, t.j. przed chwilą, w któréj się o nich mówi […].
Tryb łączący oznacza niepewność czynności podmiotu, kiedy ją uważamy tylko, jaką cudzą chęć, myśl, życzenie; nazywa się łączącym dla tego, iż słowa w nim położone tylko przez połączenie ich ze słowami trybu oznajmującego czynią myśl zupełną. Tryb łączący urabia się z czasu przeszłego, dodając przed słowem spójniki: by, aby, iżby, żeby, ażeby.
Słowo jest w czasie przeszłym wtedy, gdy oznacza, że jego czynność już minęła, np. szedłem [...]..
Czasowniki mają rozmaite czasy. Tak na prz.: czytam, czytasz, czyta, czytamy, czytacie, czytają — jest czas teraźniejszy; czytałem, czytałeś, czytał, czytaliśmy, czytaliście, czytali jest czas przeszły; przeczytam, przeczytasz, przeczyta, przeczytamy, przeczytacie, przeczytają — jest czas przyszły.
Czasowniki, oznaczające czynność, która się w przeszłości odbywała lub już odbyła, położone są w czasie przeszłym.