Jan Moneta

Syn Leonarda i Marii z domu Wieńczewskiej.

Uczył się najpierw w szkole w Olecku, potem w szkole katedralnej w Knipawie (dzielnica Królewca). W 1678 r. podjął studia filozoficzne i teologiczne na uniwersytecie w Królewcu.

W latach 1681–1688 przebywał w Wilnie, gdzie był kolejno kantorem, konrektorem i w końcu rektorem w tamtejszej luterańskiej szkole. Zrezygnował ze względu na stan zdrowia. W kwietniu 1689 r. wyjechał do Torunia. Był tam wychowawcą synów polskiego kaznodziei Aarona Bliwernitza, profesora miejscowego gimnazjum Samuela Schönwalda i rajcy Heinricha Czimmermanna. W 1691 r. opuścił Toruń i wyjechał do Grudziądza, gdzie objął stanowisko kantora i konrektora w tamtejszej szkole luterańskiej, a w 1692 powierzono mu funkcję rektora. W 1696 r. w Suszu podjął obowiązki polskiego i niemieckiego kaznodziei. Dwa lata później został polskim kaznodzieją przy kościele Świętego Ducha w Gdańsku. Czynnie uczestniczył w pracach komisji opracowującej przepisy dotyczące liturgii w kościołach gdańskich. Autor podręcznika do nauki języka polskiego, opracował – przy udziale Jędrzeja Waszety, lektora języka polskiego w Gimnazjum Akademickim w Gdańsku – nowy kancjonał polski. Pisał też utwory okolicznościowe w języku łacińskim i niemieckim.

• Jan Moneta, [w:] Dawne ortografie, gramatyki i podręczniki języka polskiego, Seria A, 2014.