Helena Willman-Grabowska

Pochodziła z rodziny rzemieślniczej (ojciec zajmował się kuźnictwem), która pod koniec lat 50. XIX w. osiedliła się w Warszawie.

Zaraz po ukończeniu II Gimnazjum Żeńskiego w Warszawie została w nim (w wieku 17 lat) nauczycielką języka polskiego. Uczyła również w innych szkołach języków – polskiego, francuskiego, rosyjskiego. Równocześnie dokształcała się na tajnych wykładach Wyższych Kursów Naukowych. W 1909 r. wyjechała z Polski, by studiować najpierw w Bernie (literatura niemiecka i francuska), a następnie w Lozannie (literatura francuska i sanskryt) i w Paryżu (językoznawstwo ogólne i indoeuropejskie oraz języki i cywilizacje indoirańskie pod kierunkiem m.in. A. Meilleta i S. Léviego). Za pracę o języku sanskryckim uzyskała w roku 1928 doktorat na Sorbonie.

W latach 1914–1918 bezpłatnie uczyła w Paryżu dzieci polskich emigrantów oraz – w Association philotechnique – Polaków, którzy ulegli wynarodowieniu. W latach 1920–1927 jako profesor kontraktowy wykładała sanskryt oraz pali (język kanonu buddyjskiego) w École pratique des hautes études w Paryżu. W latach 1927–1951 pracowała na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie (od 1937 r. na stanowisku profesora zwyczajnego), gdzie kierowała Katedrą Sanskrytu i Filologii Indyjskiej (1928–1948) i prowadziła zajęcia indianistyczne oraz iranistyczne. Autorka licznych prac poświęconych językom, literaturom i kulturom Indii oraz Iranu. W swoich publikacjach podejmowała również zagadnienia z zakresu językoznawstwa ogólnego, indoeuropejskiego i polonistycznego.

• Renata Czekalska, Helena Willman-Grabowska (1870-1957), [w:] Jan Michalik, Wacław Walecki (red.), Uniwersytet Jagielloński. Złota Księga Wydziału Filologicznego, Kraków 2000, s. 224–230.
• Renata Czekalska, Agnieszka Kuczkiewicz-Fraś (red.), Helena Willman-Grabowska: orientalistka – uczona – popularyzatorka, Kraków 2014.
• Agnieszka Kuczkiewicz-Fraś, Renata Czekalska, Helena Willman-Grabowska - wybitna polska orientalistka, [w:] Monika Malinowska (red.), Kobieta: wiedza, nauka, uniwersytety. Europa i świat, Warszawa 2019, s. 161–173.
• Halina Marlewicz, Helena Antonina Maria Willman-Grabowska.
• Tadeusz Milewski, Tadeusz Pobożniak, Historia językoznawstwa ogólnego, indoeuropejskiego i filologii indyjskiej w Uniwersytecie Jagiellońskim, [w:] Witold Taszycki, Alfred Zaręba (red.), Wydział Filologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Historia katedr, Kraków 1964, s. 239–285.