terminów gramatycznych online
wykrzyknik część mowy
Wykrzykniki. Wyrazy, które różnią się od wszystkich pozostałych tym, że w zasadzie nie wchodzą w związki syntaktyczne z innymi wyrazami, lecz używane są w funkcji wypowiedzeń, np. Pfe! Hej! Och! [...].
Cytaty
I, tudzież wykrzyknik hi! jest tonem najwyższym, właściwym przeto uczuciom, które najwięcéj głos wznoszą.
Tak np. Anglik pisze przez większą literę zaimek ja i wykrzyknik o.
Wykrzyknik, oznacza nagłe poruszenie umysłu, np. biada tobie! ach!.
Wykrzyknik jest wyraz wcale nieodmienny, oznaczający nadzwyczajne poruszenie umysłu, czyli affekt, to jest rozczulenie serca ludzkiego i wzbudzenie namiętności, czyli passyi, np. ha! ha! ha! hola! ach! biada! niestety!.
Ta część mowy nazywa się wykrzyknikiem z przyczyny głosu uderzającego, jakim się zwykła wymawiać dla wzbudzenia prędkiego wrażenia na umyśle słuchacza, np. Ach! biafa mnie nieszczęsnemu!.
Wykrzykniki tak, jak przyimki i spójniki są: właściwe i niewłaściwe, pojedyncze i złożone, np. ej! hej! psyt! pfe! ejże! hejże! przebóg! dalibóg!.
Wykrzykniki są to wyrazy, które w sobie żadnego właściwego wyobrażenia nie zawierają, tylko służą do oddania uczucia, radości, smutku, żalu, zdumienia, przestrachu, szyderstwa, niecierpliwości i gniewu. [...] O tych wykrzyknikach pamiętać potrzeba, że się nie odmieniają i niczem nie rządzą, a chociaż ich w mowie używamy, nie wiążemy ich jednak żadnym węzłem z całą budową zdania.
Gdy ci ból dokuczy, wykrzykniesz nieraz: ach! Gdy wołasz na kogo, wykrzykniesz nieraz: hej! Dziwiąc się, wykrzykniesz nieraz: o!
Wyrazów tych albo raczej głosów, używamy tylko przy silniejszych uczuciach, a że je wymawiamy zwykle silniej, jakby wykrzykując, nazwano je przeto wykrzyknikami.