terminów gramatycznych online
wykrzyknik część mowy
Wykrzykniki. Wyrazy, które różnią się od wszystkich pozostałych tym, że w zasadzie nie wchodzą w związki syntaktyczne z innymi wyrazami, lecz używane są w funkcji wypowiedzeń, np. Pfe! Hej! Och! [...].
Cytaty
Trzy są powody, dla których używamy przypadku 5go.
- Gdy wołamy: ojcze! matko! siostro! i t. d.
- Gdy wyrażamy jakoweś uczucie, i wtedy jest wykrzyknikiem np. o Boże! o zgrozo! i t. d.
W pierwszych wiekach rodu ludzkiego niemowlęctwa człowiek równie prawie ze źwierzętami czuciem się tylko powodował, stąd najpierwszemi ludzkiego języka wyrazami są wykrzykniki natchnione uczuciem, jakiem człowiek był ożywiony, a wydane narzędziami ustroja ludzkiego wszystkim ludziom mniéj więcéj spólnemi. Stąd też wykrzykniki wszystkich języków są z sobą najpodobniejsze.
Wykrzyknikami nazywają się, jak widzieliśmy, najpiérwsze w każdym języku bez namysłu, bardzo krótkie, w skutek gwałtowniéjszégo czucia z piersi człowieka wydobyte wyrazy.
Wielu Grammatykarzów a nawet sam rozumowny Kopczyński zalicza do wykrzykników następne wyrazy i wyrażenia: biada! dajgobogu! dajgokatu! daléj chłopcy! [...] i t. p. bardzo niesłusznie: bo te wyrazy są już wyraźniéjszégo znaczenia, większego namysłu, połączenia myśli zimniejszéj i rozwagi wyrażeniami. Gdybyśmy podobne wyrażenia za wykrzykniki mieli; żadenby grammatykarz ich wyliczyć nie potrafił.
Gdy ci ból dokuczy, wykrzykniesz nieraz: ach! Gdy wołasz na kogo, wykrzykniesz nieraz: hej! Dziwiąc się, wykrzykniesz nieraz: o!
Wyrazów tych albo raczej głosów, używamy tylko przy silniejszych uczuciach, a że je wymawiamy zwykle silniej, jakby wykrzykując, nazwano je przeto wykrzyknikami.
Wykrzykniki (interjeições) są części mowy nieodmienne, któremi wyrażamy nasz żal, radość, ból, smutek, przestrach i t. d. Na prz.:
ah! ha! (a! ha!) oh! (o!) [...].
Przyimek. – Spójnik. – Partykuła. (wyrazek). –Wykrzyknik.