terminów gramatycznych online
wykrzyknik część mowy
Wykrzykniki. Wyrazy, które różnią się od wszystkich pozostałych tym, że w zasadzie nie wchodzą w związki syntaktyczne z innymi wyrazami, lecz używane są w funkcji wypowiedzeń, np. Pfe! Hej! Och! [...].
Cytaty
W pierwszych wiekach rodu ludzkiego niemowlęctwa człowiek równie prawie ze źwierzętami czuciem się tylko powodował, stąd najpierwszemi ludzkiego języka wyrazami są wykrzykniki natchnione uczuciem, jakiem człowiek był ożywiony, a wydane narzędziami ustroja ludzkiego wszystkim ludziom mniéj więcéj spólnemi. Stąd też wykrzykniki wszystkich języków są z sobą najpodobniejsze.
Wykrzyknikami nazywają się, jak widzieliśmy, najpiérwsze w każdym języku bez namysłu, bardzo krótkie, w skutek gwałtowniéjszégo czucia z piersi człowieka wydobyte wyrazy.
Wielu Grammatykarzów a nawet sam rozumowny Kopczyński zalicza do wykrzykników następne wyrazy i wyrażenia: biada! dajgobogu! dajgokatu! daléj chłopcy! [...] i t. p. bardzo niesłusznie: bo te wyrazy są już wyraźniéjszégo znaczenia, większego namysłu, połączenia myśli zimniejszéj i rozwagi wyrażeniami. Gdybyśmy podobne wyrażenia za wykrzykniki mieli; żadenby grammatykarz ich wyliczyć nie potrafił.
Wykrzyknik jest to słowo, które wyraża uczucie, albo naśladowanie głosu lub dźwięku; np. ach! o! biada! - kra! uhu! - bęc! paf!.
Uczucie wyrażają Wykrzykniki: a! ach! o! och! ej [...] Głosy naśladują: miau!, hauhau! be! me! [...] Dzwięki naśladują: puf! paf! pac! bęc!.
Gdy ci ból dokuczy, wykrzykniesz nieraz: ach! Gdy wołasz na kogo, wykrzykniesz nieraz: hej! Dziwiąc się, wykrzykniesz nieraz: o!
Wyrazów tych albo raczej głosów, używamy tylko przy silniejszych uczuciach, a że je wymawiamy zwykle silniej, jakby wykrzykując, nazwano je przeto wykrzyknikami.