Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj żeński

Język: polski
EJP 1991, 285 Definicja współczesna

Rodzaj gramatyczny jest kategorią gramatyczną obejmującą w pol. wszystkie odmienne części mowy [...]. Podstawowym kryterium, na podstawie którego dokonuje się podziału rzeczowników na klasy rodzajowe, jest więc kryterium syntaktyczne. Kryterium to pozwala na wyróżnienie w jęz. pol. co najmniej pięciu klas rodzajowych rzeczownika: 1. rzeczowniki męsko-osobowe. 2. męskożywotne. 3. męskonieżywotne. 4. nijakie. 5. żeńskie.

Cytaty

Rodzaju żeńskiego ze znaczenia są: wszystkie imiona kobiet, zwierząt samic i takich istót lub rzeczy, które sobie wyobrażamy w postaci lub z własnościami żeńskiemi, np. pani, matka, królowa, bogini, kotka, lwica, krowa itd.

Rodzaju żeńskiego z zakończenia są rzeczowniki kończące się na samogłoski a, i, jako też na spółgłoski miękkie, np. bania, rola, szkoła, żółć, miłość, wieś, pieśń, kość, ość, złość itd.; jednak tu znajdują się liczne wyjątki.

Polskie rzeczowniki mają trzy rodzaje: męski, żeński i nijaki. Męski rodzaj wskazuje wyraz ten, żeński ta, nijaki to. Są więc rzeczowniki: ojciec, kowal, koń, kogut, kamień, ogień rodzaju męskiego; rzeczowniki: matka, panna, pani, kura, jabłoń, woda, prawda rodzaju żeńskiego; rzeczowniki: dziecko, źrebię, pole, kłamstwo rodzaju nijakiego.