Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rodzaj nijaki

Język: polski

Cytaty

Anglicy mają trzy rodzaje męzki, żeński i nijaki. [...] Kiedy [...] rodzaju nie wyrażamy, jako też rzeczy nieżywotné należą do rodzaju nijakiégo.

Rodzaje męzki i żeński wyrażamy pospolicie przez te zaimki he on, she ona, a ich przymioty przez his jégo, her jéj, their ich, a rodzáj nijaki przez it to, przymioty zaś jego przez its tégo, their ich.

W istotnikach dziécię—dzieciątko, wilczę—wilczątko […], które oznaczają niedorosłe osoby i zwierzęta, nie mamy względu na ich płeć, i dla tego o takich istotnikach mówiemy, iż są rodzaju nijakiego, t.j. ani męzkiego, ani żeńskiego […].

Rodzajów jest trzy: męzki np. ten ojciec, syn, stół […]; żeński np. ta matka, córka, książka […]; nijaki np. to dziécię, wilczę, cacko […].

Jakie są istotniki rodzaju nijakiego. a) Ze znaczenia. Rodzaju nijakiego są istotniki, wyrażające istoty niedorosłe, nierozwinięte […]; litery i zdania całe, wzięte w znaczeniu rzeczowników […]. b) Z zakończenia: Kończące się na e, ę, o i na um z łacińskiego [...]. b) Ze znaczenia i zakończenia razem: Zgrubiałe na sko i pogardliwe na iszcze, chociażby oznaczały płeć męzką lub żeńską [...]; zbiorowe na stwo [...].

Rzeczowniki mają trzy rodzaje: rzeczowniki żywotne, oznaczające płeć męzką, są rodzaju męzkiego, np. sąsiad, lew; oznaczające płeć żeńską, są rodzaju żeńskiego: służąca, kura; oznaczające zaś młode pokolenie, są rodzaju nijakiego: [...] kurczę.

Nijaki, p. rodzaj.

Rodzaj wyrazów: ★męski (masculinum), ★żeński (femininum) i ★nijaki (neutrum). W liczbie mnogiej też ★męsko-osobowy (pilni chłopi orali) i ★rzeczowy (pilne chłopy orały).