Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przypadek szósty fleksja, = narzędnik

Język: polski

Cytaty

Przypadek 6ty i 7my przymiotników w rodzaju nijakim ma e ściśnione, np. tém, piękném, uczoném, przyjemném, mądrém i t. d. dziełem.

Kazał [Kopczyński] 6ty przypadek przymiotników rodzaju nijakiego kończyć na ém, nie na im; kazał pisać ramie, nie ramię.

PRZYMIOTNIKI; w drugim przypadku rodzaju żeńskiego (mojéj, dobréj) mają e ściśnione, 546; 29; 99. Przypadek szósty, liczby pojedynczej, rodzaju nijakiego (mojém, smutném) 30; 100; 372.

Przypadek 6, L. P. R. Ż. D. II. Ten przypadek kończy się zawsze na: ą, formuje się od przypadku I, l. p., zachowując to wszystko, co się w przypadku II, l. p wyrzuciło, lub zamieniło, albo dodało, co dzieje się sposobem następnym: np. książka, nadzieja, noc, gęś [...]; przypadek VI, l. p. książką, nadzieją, nocą, gęsią.

Przypadek 6, L. P. R. Ż. D. II. Ten przypadek kończy się zawsze na: ą, formuje się od przypadku I, l. p., zachowując to wszystko, co się w przypadku II, l. p wyrzuciło, lub zamieniło, albo dodało, co dzieje się sposobem następnym: np. książka, nadzieja, noc, gęś [...]; przypadek VI, l. p. książką, nadzieją, nocą, gęsią.

Szósty przypadek odpowiada na pytanie: kim? czem? jak? w jaki sposób? kiedy? którędy? Szóstym przypadkiem wyrażamy, w jaki sposób coś się działo lub dzieje, lub oznaczamy narzędzie, zapomocą którego się coś dzieje, albo miejsce, czas, przyczynę, lub skutek czynności, np. Wczoraj szliśmy szybkim krokiem. Kościół stoi dla wszystkich otworem. Wierszem pisać, trudniej jest niż prozą. Żołnierz zranił mnie mieczem. Uderzył go kijem. Naczynie napełnił wodą. Będę się starał poprawić go słowem a nie kijem. Jutro popłyniemy rzeką. Do Krakowa przyjechaliśmy koleją żelazną. Nie pójdziemy drogą, lecz lasem. Zimą i latem bawi w mieście. Widzieliśmy się wczoraj wieczorem. Pójdziemy nocą. Rozumiem, pilnością i cnotą wiele dokazać można. Niesprawiedliwością giną narody. Nieprzyjaciele złapali go żywcem. Urodził się kaleką.