Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

spolszczenie

Język: polski

Cytaty

Do spolszczenia słowa obcego Polak wydobywa trzon, a nawet pień obcy, przy odrzuceniu obcéj, a nadaniu swojskiej końcówki; np. [...] Obcy Mianownik: Horatius Virgilius Eugenius Polską pisownią: Horacyusz Wirgiliusz Eugieniusz Po polsku trzonem: Horacy Wirgili Po polsku pniem: Horac Wirgil Eugien.

Obce i przed samogłoską w spolszczeniu zachowało się lub zastąpione zostało przez y, a rozziew między samogłoskami usunięty pojawieniem się spółgłoskowego j. Tu należą nieliczne w dzisiejszym języku wyrazy, jak oto: fijołek, fijoletowy, klijent.

Słowem jeżeli weźmiemy pod uwagę proces historycznej zmiany wymawiania [...] możemy w nim rozróżnić następujące stadja poza ścisłem naśladownictwem wymawiania obcego: ra-ci-a, ma-ni-a; pierwszy stopień spolszczenia: racyja, manija; drugi stopień spolszczenia racja, manja; trzeci stopień spolszczenia zwłaszcza w środkowych zgłoskach, rzadziej w końcowych po pewnych spółgłoskach: akademia (t.j. akadeṁa), gubernia (t.j. guberńa).

Niepodobna przypuścić, by ludność mówiąca tf kf sf, zachowując zresztą swój polski język, samodzielnie czy pod wpływem ruskim zmieniła te grupy na objektywnie trudniejsze tv kv śv, zupełnie zaś prosto objaśnia się to spolszczeniem Białorusinów.