Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

liczba podwójna

Język: polski
EJP 1991, 185 Definicja współczesna

Liczba podwójna (dualis) to specjalna, dziś nie znana, kategoria gramatyczna, dzięki której rzeczownik przybierał odrębną formę, jeśli trzeba było wyrazić, że mamy do czynienia z dwoma osobami lub przedmiotami.

Cytaty

Wszak liczba podwójna, odróżnienie przyimków z i s i wiele innych pięknych własności języka, są już zatracone, i trudno je wskrzesić.

Oprócz tego, w dawnéj polszczyźnie, używano także liczby podwójnej na oznaczenie rzeczy parzystych jak: oko, ucho, ręka, itp. Obecnie, liczba ta używa się tylko w owych trzech rzeczownikach (oko, ucho, ręka),— o czém pomówi się na końcu odmian rzeczownikowych.

L. poj. L . mn. L. podwójna

§51. Rodzaj, liczba, przypadek. Dzisiejsza polszczyzna, jak wiadomo, rozróżnia w deklinacji trzy rodzaje [...] dwie liczby: pojedyńczą i mnogą [...] W dawnej polszczyźnie istniała nadto liczba podwójna, której szczątki w dzisiejszym języku ogólnym pozostały w takich formach, jak: dwie ręce, uszu, oczu, oczyma, rękoma, na ręku.

Liczba podwójna była niegdyś w dawnej polszczyźnie w powszechnym użyciu, ile razy mówiono o dwu przedmiotach.

Wcześniej wyszedł z użycia miejsc. licz. podwójnej, dopeł. utrzymywał się dłużej w języku.

§ 167. Mianownik, biernik i wołacz l. podw. miał formy na i: oczy moji, twoji, ręce twoji.