Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb

Język: polski
Geneza: niem. Trieb 'pęd, skłonność'
EJO 1999, 614 Definicja współczesna

Tryb. Jest na ogół definiowany jako forma reprezentacji, czyli wykładnik "prawdziwościowej" postawy mówiącego względem wypowiadanej treści. Reprezentuje on modalny składnik semantycznej struktury zdania (modus).

Cytaty

Gdzieby ani pierwiastek, ani pochodne jednegoż rodu nie usuwały wątpliwości, tam ją usunie którakolwiek z odmian grammatycznych, które są: przez rodzaje, liczby, przypadki, osoby, czasy i tryby.

Sześć jest trybów w języku angielskim: bezokoliczny, oznajmujący, rozkazujący, łączący, możebny i warunkowy.

Pięcioraki ten sposób wyrażenia bytu, stanu, czynności, podmiotu nazywamy trybami czyli sposobami, a odmianę zakończeń słowa dla wyrażenia tych pięciu sposobów nazywamy trybowaniem czyli odmianą przez tryby, sposoby.

W języku polskim rozróżniamy trzy tryby: 1. tryb oznajmujący; 2. tryb rozkazujący; 3. tryb przypuszczający.

§ 101. Tryby.

I) Stanisław bierze książkę do ręki i uczy się zadanej lekcji.

II) Stanisławie! weź książkę do ręki i ucz się zadanej lekcji.

III) Stanisław wziąłby książkę do ręki i uczyłby się zadanej lekcji, gdyby nie był chory.

Myśli nasze możemy zawsze wypowiedzieć tylko jednym z trzech powyższych sposobów czyli trybów.