Historical dictionary
of grammatical terms online

tryb oznajmujący

Language: polski
EJP 1991, 363 Contemporary definition

Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. W obrębie tej kategorii gramatycznej tryb oznajmujący jest jej członem nienacechowanym [...] funkcjonalnie i morfologicznie; formy tego trybu oznaczają zwykle czynność traktowaną jako rzeczywista.

Quotations

Tak dodawane, są równie cechą trybu bezokoliczncgo, jak w trybie oznajmującym są cechą 1széj osoby dodawane do pierwiastku litery m, lub am, ę, lub , lub uje.

Słowo jadł, powinnoby, podług form zwyczajnych, mieć w trybie oznajmującym jedzie, lecz gdy jedzie pochodzi od jechał, słowo przeto jadł ma tryb oznajmujący nieforemny je.

Tryb oznajmujący, który wyraża działanie bezwarunkowo, to jest że takie działanie jest, było lub będzie [...].

Tryb czyli sposób oznajmujący wyraża rzeczywistą czynność podmiotu, t.j. taką czynność, która się przezeń odbywa w istotnéj rzeczywistości, bez żadnych zastrzeżeń, wątpliwości, zależności […].

Tryb oznajmujący wyraża stosunek rzeczywistości i usuwa wszelką niepewność i wątpliwość, np. Nauczyciel chwali ucznia. Ojciec kocha syna. Książka leży na stole. Rolnik orze rolę. Słońce wschodzi i zachodzi.

Tryb oznajmujący, jeżeli oznajmujemy, stwierdzamy, że czynność pewna odbywa się, odbywała, lub będzie się odbywać; np. pracujecie, uczyliśmy się, napiszesz.