Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

tryb rozkazujący

Język: polski
EJP 1991, 363 Definicja współczesna

Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.

Cytaty

Rozkazujący Tryb wyraża rozkaz, upomnienie, proźbę.

[Verborum Modi] Imperativus. [Słow tryby] Rozkazujący.

Tryby wyrabiają się w stanach, a są następujące: [...] 4. Tryb wykrzyknikowy, rozkazujący, w którym wyrobiony jest rozkazowiec; — ma tylko jeden zwrot z czasów teraźniejszego i przyszłego pomieszany, wszakże obecnemu najwłaściwszy; odmienia się przez iloskazy, a w nich przez trzy posługi, osobne dla sprawomianów jednorazowych, jednociągłych i powtarzanych, np.: kropniéj, krop, wykrop, wykrapiaj.

W grammatykach ta posługa trzecia (osoba piérwsza) trybu rozkazującego jest opuszczoną, a ma prawo stanąć tam również posługą piérwszą (osobą trzecią).

Rozkazowiec .... Tryb rozkazujący.