terminów gramatycznych online
tryb rozkazujący
Tryb jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Tryb rozkazujący służy do wyrażania polecenia, zakazu lub życzenia (użycie optatywne t. rozkazującego); chęć wywołania i słuchacza określonej reakcji.
Cytaty
TRYB ROZKAZUJĄCY Znaczy rozkazowanie, proszenie, lub napominanie. [...] Bez nalegania. Pierwszej osoby nie ma Bądź (ty) (znany, a, e [...] Z naleganiem. [...] Bądźże znany i t. d. Niechże będzie znany.
Tryb jest to pewna odmiana słów, stósująca się do pewnych okoliczności, z jakiemi sąd czyli zdanie o rzeczach jest połączone. [...] Mamy ich [...] pięć: bezokoliczny, oznajmujący, warunkowy, łączący i rozkazujący.
Tryb rozkazujący oznacza przymówienie, czyli zalecenie komuś wykonania lub zaniechania jakiego sądu, czyli zdania, np. pisz! nie pisz! pracujcie! nie próżnujcie! i t. d.
Tryb rozkazujący nie ma żadnej cechy głównéj, ale tylko przydatkowe dlatego, że się formuje od trybu oznajmującego z pewnym przydanym zakończeniem, np. tryb oznajmujący: gra, tryb rozkazujący: graj, grajmy, grajcie i t. d.
Tryb rozkazujący mieści w sobie czasów cztéry, razem niedokonanych i dokonanych, osobistych i nieosobistychm np. czytaj! przeczytaj! czytać było! przeczytać było!.
Tryb rozkazujący, zapomocą którego ujawniamy naszą wolę; np. pracuj, uczmy się, piszcie.
§ 261. Rozkaźnik czyli tryb rozkazujący. Formy rozkaźnika w językach słowiańskich, a więc i w polszczyźnie są właściwie z pochodzenia swego szczątkami trybu życzącego (optativus), który zachował się w innych językach indoeuropejskich.
Tryb rozkaz. weźmi, później weźmij, weźmijmy...; obok tego ma formy: weź, weźmy, weźcie.