Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wstawka koniugacyjna

Hasło w cytatach: wstawka, wstawki
Język: polski
Dział: Fleksja (współcześnie)

Cytaty

B. Wstawki konjugacyjne.

§. 241. Nazywamy WSTAWKAMI w konjugacyi w ogólności samogłoski zajmujące miejsce między tematem a końcówką osobową lub też partycypialnym przyrostkiem, np. w idziemy, niesiony, powstałém z id-e-my, nies-e-ny, mamy wstawkę e; w idźmy, powstałém z id-i-my, było wstawką i, obecnie odpadłe.

Szczątki konjugacyi pierwotnéj czyli bezwstawkowej. [...] Mamy w polskiém cztéry słowa, które swój czas teraźn. (z wyjątkiem IIIciéj osoby w licz. mn.) urabiają bez wstawki: są to słowa: wiem, jem, dam i jeśm, dzisiejsze jestem.

Formy konjugacyi dotychczasowéj składały się, jak nam to już wiadomo, [...] z pierwiastka (lub wzmocnionego tematu) i osobowej końcówki [...]. Do tychto dwóch zgłosek przybywa teraz zatém i trzecia, a tworzy ją owa to samogłoska przybrana czyli WSTAWKA, powołana na wyłączną odtąd nosicielkę akcentu każdego słowa, bez żadnego wyjątku.