Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

liczba pojedyncza

Język: polski
EJO 1999, 337 Definicja współczesna

Liczba. Kategoria gramatyczna, której podstawowa funkcja polega na sygnalizowaniu jednostkowego lub niejednostkowego (wieloelementowego) charakteru desygnatu rzeczownika. We wszystkich jęz. mających kategorię gramatyczną l. jej podstawę stanowi l. mnoga, czyli (łac.) pluralis (wielość desygnatów) i l. pojedyncza - singularis (brak sygnalizacji wielości desygnatów).

Cytaty

Stosownie do tego, czy mówimy o jednéj osobie lub rzeczy, czy też o wielu osobach lub rzeczach, rzeczownik jest w liczbie pojedyńczej lub mnogiej.

Odróżniamy obecnie tylko dwie liczby: pojedyńczą i mnogą.

Liczba pojedyńcza używa się, gdy o jednym tylko przedmiocie jest mowa np.: kamień, drzewo, miasto, naród.

Inny wyjątek stanowi również Biernik licz. pojed. na rodz. żeński od zaimka 3-éj osoby: on, ona, ono, który zamiast: jest: .

Podobnież w dawnym przypadku II-im liczby pojed. do form rzeczownych (dobra, tania, wielka) przyczepił się przypadek II-gi zaimka.

Z pomiędzy przypadków dzisiejszéj odmiany przymiotnikowéj zasługuje na uwagę przede wszystkiem Narzędnik i Miejscownik liczb. pojed. na rodz. męski i nijaki, tudzież Narzędnik liczby mnogiéj na rodzaj żeński i nijaki oraz na męski w rzeczownikach nieosobowych.

L. poj. L . mn. L. podwójna

L. pojed. Osoba 1. (niema)

W następujących czasownikach spółgłoska tematowa twarda nie mięknie w 1-éj osobie licz. poj. i w 3-éj osobie licz. mnogiéj.

W Narzędniku i Miejscowniku liczb. pojedyń. wszystkich zaimków, przymiotników i liczebników nijakich.