terminów gramatycznych online
przypadek
Przypadek jest morfologiczną kategorią fleksyjną imion. Podstawową funkcją kategorii przypadka jest funkcja składniowa, polegająca na sygnalizowaniu związków syntaktycznych istniejących między składnikami wypowiedzenia.
Cytaty
Słowa: nazywać się, i być, rządzą dwoma przypadkami: mianownikiem podmiotu i mianownikiem epitetu, przymiotnika, opowiednika np. ja jestem nieszczęśliwy, on się nazywa Krasicki. Częściej jednak te słowa rządzą przypadkiem 6ym: on jest nieszczęśliwym.
Kto zastanowi się nad znaczeniem wyrazów przypadek i spadek (casus) w znaczeniu grammatycznych odmian końcowych w imionach; ten zapewne uzna ich niedorzeczność tym większa: że i co innego oznaczają.
Przypadek jest wzgląd na stosunek przedmiotu; np. Rodzice dają dzieciom wychowanie.
Po siedm jest przypadków w obu liczbach.
Po pytaniach poznajemy, w jakim przypadku Rzeczownik stoi.
Gramatycy angielscy wykazują trzy przypadki w swoim języku [...].
Resztę przypadków tworzą przez dodanie of do czwartego na drugi, to do tegoż na przypadek trzeci.
Wszelakie imiona polskie odmieniają się tak w liczbie pojedynczéj, jako téż podwójnéj i mnogiéj przez siedm przypadków.
Przypadki poznają się, z pytań, zakończenia i rządu wyrazów. Pytania przedniejsze są trojakie: na osoby i rzeczy żyjące, kto? na rzeczy nieżyjące, co? na imiona przymiotne i insze jaki? jaka? jakie?.
Kopczyński [...] i Dworzecki [...] nadają przypadkom różne nazwiska, np. mianownik i czynnik, dopełnik i dopełniacz, celownik i dążnik, biernik, wołacz i wzywacz, narzędnik, miejscownik, ale ponieważ podług mego zdania, te wszystkie nazwiska nie są stósowne do rozmaitych okoliczności, które jeden przypadek zwykle wyraża, przeto je pomijam i i nazywam przypadki liczbami porządkowemi, np. piérwszy, drugi, trzeci i t. d.
W każdej liczbie mamy w języku polskim siedm przypadków. Przypadki te poznajemy po pytaniach, na które każdy z nich odpowiada.