Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

czas przyszły futurum

Język: polski
EJP 1991, 39-40 Definicja współczesna

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przyszły [oznacza] akcję mającą się zdarzyć w przyszłości; formy cz. przyszłego często ponadto sygnalizują postawy modalne (por. np. użycie czasu przyszłego w funkcji trybu rozkazującego: Pójdziesz tam natychmiast!).

Cytaty

Rozważywszy jednak tworzenie się naszych czasów, okazuje się widocznie, że tryb rozkazujący w ogóle tworzy się z trzeciéj osoby liczby pojedynczéj czasu teraźniejszego słów niedokonanych, a czasu przyszłego słów dokonanych, w piérwszéj i drugiéj formie dodając głoskę j, jako to: kocha, da, otwiera; kochaj, daj, otwieraj.

Czas przyszły naturalnie w późniejszéj kolei przyszedł pod względy słowa. Duch człowieczy, obejrzawszy przeszłość, przypatrując się obecnemu ruchowi, gdy widział w każdym żywocie wytknięte drogi postępu, prowadzące do pewnych dalszych celów, przekonywał się widocznie o nieomylnéj przyszłości, do któréj zmierza czas teraźniejszy; przeczuwał ją wysnowywaną w nieograniczoném wiekami paśmie z ogniska, do którego wszelki byt wiekuiście jest utwierdzony.

Tryby wyrabiają się w stanach, a są następujące: [...] 6. Czasownik, tryb, w którym piérwiastek przerobiony zostaje na czasy, a tych jak wyżej przytoczono jest cztéry: a, przeszły, b, teraźniejszy, c, przyszły, d, dawny.

Przedniejsze czasy są: teraźniejszy, przeszły i przyszły.

Czas przyszły wyraża, że byt, stan i czynność podmiotu mają jeszcze zajść w przyszłości, to jest po chwili, w któréj się o nich mówi […].

Czas (tempus) forma czasownika, wyrażająca stosunek chwili czynności do chwili mówienia lub do chwili innej czynności. Ze względu na stosunek czynności do chwili mówienia rozróżniamy czas: ★teraźniejszy (praesens); ★przeszły (praeteritum): [...] ★przyszły (futurum).