terminów gramatycznych online
liczebnik rachunkowy
Cytaty
Liczebniki [...] rachunkowe są te, któremi się liczy, to jest te, które oznaczają ilość pewną czyli wyszczególnioną, kładą się na pytanie: ile? wiele? siła? np. jeden, dwa, trzy.
Liczebniki ilości czyli rachunkowe są albo: a) Główne czyli piérwotne, to jest te, które od innych nie pochodzą, te są: jeden, dwa, trzy [...]. b) Pochodne są te, które od głównych czyli piérwotnych pochodzą, np. jedenaście, dwanaście [...]. c) Liczebniki złożone są te, które się składają z dwu lub więcéj liczebników głównych czyli piérwotnych albo pojedynczych, np. pięćdziesiąt, sześćdziesiąt.
Nawet: sto, tysiąc, milijon i t. d., że nie są rzeczownikami, mówi się: widziałem: sto, tysiąc, milijon panów, a błędnie byłoby: widziałem stu, tysiąca, milijona panów i t. d. Nie uważam też rzeczonych liczebników za przymiotniki, bo nie mają ich zakończenia, ani przypadkowania; ale uważam je za właściwe liczebniki rachunkowe, czyli ilości.
W ten sposób wyglądała sytuacja w fonetyce, morfologii i składni, tak kształtowała się w wymienionych już dziedzinach semantyki, jak widać to i z gramatyki A. Sztochla.
Terminologia. Nomen numerale cardinale — liczebnik rachunkowy, ilości, ordinale — porządkowy, fractio — ułamkowy, collectivum — gromadny, multiplicativum — składny, proportionale — gatunkowy, indefinitum — ogólny, adverbiale — przysłówkowy, particula — złącznik, przyrost.