Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

postać wyrazowa retoryczna

Hasło w cytatach: postaci wyrazowe
Język: polski
Dział: Stylistyka (współcześnie)

Cytaty

Przekładamy wyrazy, aby nadać potoczystość; dopisujemy, aby stać się zrozumiałymi; wymazujem dla zwięzłości i skrócenia; bierzemy jedne za drugie, abyśmy przedmiot właściwiéj skreślili; używamy wreszcie wyrazów cudzoziemskich, abyśmy niemi brak własnych zastąpili. Każda z tych postaci wyrazowych czyli retorycznych przyczynia się do wyrażenia jaśniéj o tyle; ile przedmiot, lub duch języka wymaga, lub dozwala.

Postaci, czyli przenośnie są dwojakie:

Grammatyczne, czyli głoskowe; i [Postaci] Retoryczne czyli wyrazowe.

Postaci głoskowe dotyczą zewnętrznej budowy wyrazów, przedłużając takowe dodatnią głosek, skracając wyrzutnią, przetwarzając zamiennią lub cudzoziemczyzną, np. Pan, Pa-na, Płaszcz Płaszcz-owi, Kanarek Kanar- kowi, kocieł kotła, drammat, poemat, za: dramma, poema i t. d.

Postaci wyrazowe podług wielu retorycznemi zwane, mają na względzie wewnętrzną formę języka: piękność i zrozumiałość wysłowienia, które zdobiąc przekładnią wyrazów, rozprzestrzeniając dodatnią, skracając wyrzutnią, łagodząc lub obostrzając cudzoziemczyzną, nadają mu wdzięk, jasność i delikatność.