Historical dictionary
of grammatical terms online

czas przeszły praeteritum, nie tylko lm.

Language: polski
EJP 1991, 39-40 Contemporary definition

Czas jest kategorią fleksyjną czasownika [...]. Cz. przeszły oznacza akcję uprzednią w stosunku do momentu mówienia.

Quotations

Czásy słow wiele są? Trzy. Ktore. Niniejszy jáko cztę. Przeszły jáko czciłem. Przyszły jáko będę czedł. Wiele są czásow w staczániu słow? Pięć. Ktore? Niniejszy jáko cztę. Przeszły niezupełny jáko czytałem. Przeszły doskonáły jáko czciłem. Przeszły więcej niż doskonáły jáko czedłem dawno. Przyszły jáko będę czedł.

Tempora verborum quot sunt? Tria. Quae. Praesens ut lego. Praeteritum ut legi. Futurum ut legam. Quot sunt temporam declinatione verborum? Quinque. Quae? Praesens ut lego. Praeteritum imperfectum ut legebam. Praeteritum perfectum ut legi. Praeteritum plusquam perfectum ut legeram. Futurum ut legam.

Bor/1830, p. 9 Definition

Czasy [...] Teraźniejszy, gdy znaczy iż rzecz jest, lub co teraz się dzieje, np. jestem, znam, lezę. Przeszły, gdy wyraża bycie lub czynienie minęte: np. byłem, znałem, leżałem. Przyszły, gdy znaczy iż rzecz jaka będzie, lub co dziać się będzie: np. będę znał, mający znać.

Stosownie do tego, w jakim czasie odbywa się czynność wyrażona słowem, rozróżniamy odpowiednie formy czasowe, a mianowicie w dzisiejszej polszczyźnie mamy: czas teraźniejszy, przeszły, zaprzeszły (o ile czynność odbyła się przed inną przeszłą) i czas przyszły.