terminów gramatycznych online
zmiękczenie (spółgłosek, spółgłoski)
Cytaty
Trzeci podział spółgłosek na: twarde i miękkie.
Twardemi spółgłoskami zowiemy te, w których nie słychać żadnego pieszczenia głosu, jako to: b, p, d, t, w, f, g, h, ł, s, z, itp.
Miękkiemi przeciwnie nazywamy te, w których dźwięku czuć zmiękczenie i pieszczotliwość; takiemi są np.: ń, ć, ś, ż, l, oraz grubsze nieco zmiękczenia takie, jak: ż, sz, rz, dz, dż, itp.
Miękczenie spółgłosek. Istnieją w obecnym języku polskim szeregi wyrazów etymologicznie pokrewnych, to jest pochodzących z tego samego źródła historycznego, w których spółgłoski pierwotne uległy późniejszym przemianom; np. obok ła-pa, ża-ba, drzew-o, dwór..., mamy: łap'e, żab' e, drzew' e... Taka różność postaci wynikła wskutek zmiany spółgłoski twardej na odpowiednią podniebienną, czyli wskutek "zmiękczenia" jej przed następującą samogłoską podniebienną e lub i, albo też w połączeniu z następną spółgłoską podniebienną j.
Zmiany głoskowe. Zmiany żywe i historyczne. Wymiany głoskowe (oboczności). Głoski oboczne. Głoska podstawowa i oboczna. Upodobnienie głoskowe (do przedniej głoski czyli wsteczne, do następnej głoski czyli postępowe, pod względem artykulacji krtani, pod względem miejsca artykulacji w jamie ustnej, pod względem stopnia rozwarcia narządów mowy). Stosunek chronologiczny zmian głoskowych. Wzdłużenie (samogłoski podstawowej). Stwardnienie i zmiękczenie spółgłosek. Iloczas. Samogłoski długie i krótkie. Dwugłoski. Półsamogłoski (mocne i słabe). Samogłoska e ruchome. Przestawka głosek.
Zmiany głoskowe (historyczne) [...]. B. Jakościowe (kwalitatywne) [...]: b) pod względem artykulacji średniej części języka: ★zmiękczenie (uśredniojęzykowienie, upodniebiennienie, palatalizacja), np. ńebeśp'ečny lub ★stwardnienie (odśredniojęzykowienie, odpodniebiennienie, dyspalatalizacja) np. ratca > raćca.
Zmiękczenie, p. zmiany głoskowe B.