Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

rzeczownik żywotny

Język: polski

Cytaty

Rzeczowniki żywotne, zakończone na samogłoskę nosową, przybierają podniebienną spółgłoskę ć, zamiast podniebiennéj spółgłoski ń: od cielę formujemy cielęcia nie cielenia, bo cielenia zdawałoby się pochodzić od cielenie.

Piérwsi nie wykładają, dlaczego w dalszych przypadkach słów imię, ramię, plemię i t. d. nie masz głoski ę (imienia); gdy przeciwnie, rzeczowniki żywotne cielę, prosię i t. p. głoskę swą nosową w dalszych przypadkach zachowują (cielęcia, prosięcia).

Rzeczownik podług przedmiotu, jaki oznacza, może być: Żywotny, który oznacza rzecz żyjącą: człowiek, ptak, zwierz, dziecko, mucha, wąż. Nieżywotny, który oznacza rzecz nieżyjącą [...] Uwaga. Rzeczownik żywotny jest tylko ten, który może poruszać się dowolnie, sam swoją mocą.

Zakończenia w przypadku I-ym wszystkich trzech rodzai rzeczowników żywotnych, t. j. ludzkich i zwierzęcych, oraz rzeczowników nieżywotnych.

Człowiek – uczeń – rolnik – sędzia – żołnierz – koń – orzeł – szczupak – motyl – żaba.

Te wyrazy oznaczają osoby lub zwierzęta — czyli istoty żyjące i nazywają się rzeczownikami żywotnemi. Do rzeczowników żywotnych liczą się też w gramatyce nazwy duchów i bóstw (anioł, Jowisz). Rzeczowniki żywotne dzielą się na ludzkie czyli osobowe (ojciec, syn, siostra) i zwierzęce (koń, pies).