of grammatical terms online
pierwiastek rdzeń, źródłosłów
Zob. rdzeń
Quotations
Tam więc, gdzie sąd ucha staje się niepewnym, z przyczyny różnego następstwa spółgłosek, przydajmy mu za poradników względy grammatyczne, względy do zgłębienia każdego języka nieodzownie potrzebne. Temi zaś są: 1. Pochodzenie, czyli wzgląd na pierwiastek lub inne wyrazy z tego źródła pochodzące (etymologia).
Opaliński pisał pochlebca, bo wywodził to słowo od wyrazu po chlebie chodzić; inni mówią, że tymże sposobem możnaby wywieść słowo podchlebca od wyrazu pod chleb podłazić; inni nakoniec, w słowie podchlebca upatrują pierwiastek znajdujący się w słowach chełpić, chlubić, podchlubić, podchlebić.
W budowie wyrazów wyróżniamy różne cząstki składowe. Najważniejszą cząstką czyli rdzeniem, z którego wyraz każdy zbudowany, jest piérwiastek. Z pierwiastku tworzy się też zwykle cała rodzina wyrazów, np. w wyrazach: uroda, — przyroda, — rodzić, — wrodzić; — urodziny, — narodzenie, —wyrodek, — rodzice, — zgłoska: rod jest właśnie piérwiastkiem.
Rzeczowniki: rachunek, rysunek, szacunek, opiekun itp. piszemy przez u, bo one pochodzą od piérwiastków, przybierających w czasie teraźniejszym i w czasach pochodnych, przyrostek (sufiks) u, np: rys-u-ję, rach-u-je, szac-u-ję.