Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

pierwiastek rdzeń, źródłosłów

Język: polski
Definicja współczesna

Zob. rdzeń

Cytaty

Tam więc, gdzie sąd ucha staje się niepewnym, z przyczyny różnego następstwa spółgłosek, przydajmy mu za poradników względy grammatyczne, względy do zgłębienia każdego języka nieodzownie potrzebne. Temi zaś są: 1. Pochodzenie, czyli wzgląd na pierwiastek lub inne wyrazy z tego źródła pochodzące (etymologia).

Opaliński pisał pochlebca, bo wywodził to słowo od wyrazu po chlebie chodzić; inni mówią, że tymże sposobem możnaby wywieść słowo podchlebca od wyrazu pod chleb podłazić; inni nakoniec, w słowie podchlebca upatrują pierwiastek znajdujący się w słowach chełpić, chlubić, podchlubić, podchlebić.

Gdy po samogłosce następuje dwie lub więcej spółgłosek, wówczas bierze się pod uwagę pierwiastek, przedrostek dodany na początku i przyrostki końcowe wyrazu i dzieli się wyraz tak, ażeby jego części morfologiczne nie były rozrywane [...] np. oddziela się pierwiastek od przedrostka: bez-ład, nad-miar, roz-dać [...] Oddziela się przyrostek od pierwiastku: głów-ka, głos-ka, gło-śny, naj-waż-niej-szy, wóz-ka, pisz-cie, grud-nia [...].