terminów gramatycznych online
spójnik
Spójnik. Wyraz pomocniczy pełniący prymarnie funkcję wskaźnika syntaktycznego. Wiąże składniki zdaniowe w zespoły zwane zdaniami złożonymi bądź składniki wyrazowe wewnątrz zdań pojedynczych.
Cytaty
Mowa ludzka składa się z wyrazów. Wyrazy dzielą się na części mowy, a te są odmienne i nieodmienne. Odmienne 1. Rzeczownik [...] 2. Przymiotnik [....] 3. Zaimek [...] 4. Liczbownik [...] 5. Słowo [...] Imiosłów [...] 7. Przysłówek odmienny: pięknie, piękniej, najpiękniej, nieodmienny: nader, jeszcze, zgoła, Nieodmienne 8. Przyimek [...] 9. Spojnik [...], 10. Wykrzyknik.
Spojnik, spaja wyrazy i frazy poprzedzające z następującemi. Ojciec i matka kochają mię a ja ich.
W sposobie z Pytaniem używającém sie tylko w Trybach Oznajmującym i Warunkowym; dodaje się u końca spójnik że bez Przyrostni lub z Przyrostnią.
W sposobie z Pytaniem używającém się tylko w Trybach Oznajmującym i Warunkowym; dodaje się u końca spójnik że bez Przyrostni lub z Przyrostnią.
W dalszych czasach z Pytaniem, będziem kłaśdź Spojnik że między Słowem a Przyrostkiem słowowym, np. Był-że-m, był-że-ś, i t. d., gdyż sposob ten nie tylko znaczy pytanie, ale niejako naleganie.
By zrasta się jeszcze z rożnemi częściami mowy, a ze spojnikiem i innemi wyrazami nieodmiennemi, jako aby, żeby, gdyby, i t. d. oby, bodajby, i t. d. czyni Tryb Łączący i Życzący.
Spojnik jest wyraz nieodmienny (str. 5.) spaja rozmaite wyrazy w jednę myśl. Spojniki są: 1. Życzenne, złożone pospolicie z by, jako: oby, bodajby, i t. d. 2. Łączące: a, i, też, takoż, i t. d. i złożone z by jako: żeby, iżby i t. d. 3. Rozłączające: abo, lub, lub też, czy-to, już-to, i t. d. 4. Sprzeciwialne: ale, jednak, atoli, przecież, wszelako, i. t. d. 5. Odkładne: aż, także, nakoniec, nawet, i t. d. 6 . Czasowe: dopoki, skoro, skoro tylko, wnet, i t. d. 7 . Przyczynne: bo, bowiem, ponieważ. 8. Wnioskowe: więc, przeto, tedy, dlatego, zatem, i t . d. 9 . Wykładne: to-jest, jako-to, nade wszystko, takiż, i t.d. 10. Przejściowe: z tąd, z resztą, po czém, z czego, gdy więc. 11. Pytanne: czy? czyli? czy-ż, czyli-ż aza? azali? abo, i t. d.
Spójniki są tak nazwane, że spajają wyrazy lub zdania. Z nich jedne znacząc dodatek, przyczynę, przypuszczenie, i t. d. nazywają się łączące. He and his brother reside in London, on i jego brat mieszkają w Londynie. [...] Drugie wyrażając sprzeczność między zdaniami, mają rozdzielające znaczenie, i dla tego nazywają się rozłączające. Though he was frequently reproved, yet he did not reform, chociaż był często napominany, jednak nie poprawił się.
Spójniki łączą też same tryby i czasy słów, i też same przypadki imion i zaimków. He speaks and writes accurately, mówi i pisze dokładnie. [...] Jeżeli dwa zdania zawierają w sobie różne tryby i czasy, lub gdy jedno zdanie jest twierdzące a drugie przeczące, należy w drugiem powtórzyć przypadek pierwszy. He lives temperately, and he should live temperately, żyje wstrzemięźliwie i powinien żyć wstrzemięźliwie. [...]