Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osoba gramatyczna

Język: polski
Geneza: łac. persona 'osoba'
EJO 1999, 414 Definicja współczesna

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. Funkcja aktualizacyjna kategorii osoby polega na wskazaniu uczestnika zdarzenia będącego przedmiotem danego zdania poprzez jego identyfikację z jednym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Cytaty

Personae verborum quot sunt? Tres. Quae? Prima ut lego: Secunda ut legis. Tertia ut legit.

Osob słow wiele są? Trzy. Które? Pierwsza jáko czytam: Wtora jáko czytasz. Trzecia jáko czyta.

Personae sunt tres, osob jest trzy, prima ùt ego, pierwsza jako ja, nos, my, secunda, wtora, ut tu, jako ty, vos, wy, tertia, trzecia, út ille, jako on, ùt illi, jako oni [...].

Wiele jest w słowie przypadkow? octo, ośm, Figura wyobrażenie, species, kształt, Genus, Rodzaj, conjugatio, Sprzążenie, modus sposob, Tempus, czas, numerus, liczba, Persona Osoba.

W Słowie musié się odznaczyć: osoba mówiąca, osoba do któréj się mówi, i osoba, lub rzecz o któréj się mówi. Ztąd na oddanie tych trzech okoliczności, są trzy osobne zakończenia osobami nazwane.

Przeobrażenia sprawomianu osobami nazwane, idą na posługę osób, a równém prawem na posługę wszelkiéj istocie, — nie są nigdy osobami, ale ich spraw obrazem.

Posługa .... Osoba w czasowaniu słów.

Osoby. Osób w odmianie słów, podobnie jak w zaimkach, rozróżniamy trzy w każdej liczbie.