Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

osoba trzecia

Język: polski
EJO 1999, 414 Definicja współczesna

Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.

Cytaty

Mówiąc o kuzynku swoim (który względem ciebie jest tu osobą 3-cią) powiesz: czyta.

Ta osoba, która przemawia do drugich, zowie się piérwszą.

Ta osoba, do któréj przemawiamy, zowie się drugą.

Ta osoba, o któréj mówimy, zowie się [osobą] trzecią.

3. ,, [osoba]: jest

Zaimek osobisty 3-éj osoby.

W dalszych atoli przypadkach przybiera zaimek: co, stowny przypadek od zaimka trzeciéj osoby (on, ona, ono).

Czasowniki (słowa) odmieniają się przez osoby i liczby; np. liczba pojedyncza 1-a osoba pracuję, 2-a osoba: pracujesz; 3-a osoba: pracuje.

L. pojed.

Osoba 3. jest

[W l. pojed. osoba] 3-a [ma końcówkę] -- (piérwotnie -t, które utrzymało się jedynie w formie jest, zresztą znikło).

Czas teraźniejszy lub przyszły dokonany.

(podstawą, odmiany tych czasów jest temat, (występujący w trzeciéj osobie liczby pojedynczéj) — do którego dodajemy końcówki osobowe).

Gdzie zaś 3-cia osoba licz. pojedyńczéj ma: e, tam téż piszemy i liczbę, mnogą przez e.