of grammatical terms online
osoba trzecia
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Quotations
Personae tertiae, generis omnis, utruiusque numeri [...] Sui, sibi se à se. Osoby trzeciej/ rodzáju wszelkiego/ obojej liczby [...] Swoj sobie się od siebie.
Personae verborum quot sunt? Tres. Quae? Prima ut lego: Secunda ut legis. Tertia ut legit.
Osob słow wiele są? Trzy. Ktore? Pierwsza jáko czytam: Wtora jáko czytasz. Trzecia jáko czyta.
Et pluraliter [...] ad secundam et tertiam personam, ama amet.
A w wiel[kiej] [...] do wtorej i trzeciej osoby/ miłuj niech miłuje.
Osob jest trzy w liczbie pojedyńczej, i trzy w mnogiej. Pierwsza osoba która mówi; (ja) znam, (my) znamy (5). Druga do której się mówi; (ty) znasz, (wy) znacie. Trzecia osoba lub rzecz o której się mówi; (on, ona, ono) zna, (oni, ony) znają.
By samo, lub z innemi spojnikami kładzie się [...] a to do osoby 3ciej liczby pojedyńczej lub mnogiej, stosownie do rodzajów, liczb i osob, dodając Przyrostki słowowe, m, ś, śmy, ście, co wszystko kształtuje Tryb Warunkowy, Łączący, i Życzący.
NB. Spójniki: żeby, aby, gdyby, bogdajby, tworzą tryb życzący, którego właściwie nie mamy w polskim języku [...]; jak życzącego, bo oba składają się ze spójników, z tą atoli różnicą, że spójnik: żebym, abym, gdybym, i t. d. kładziemy przed czasem przeszłym niedokonanym, lub dokonanym trybu oznajmującego, osoby 3ciéj, liczby pojedynczéj lub mnogiéj, jak np. Błagał, błagali, ubłagał, ubłagali.
Dotychczasowa osoba trzecia, powinna zająć piérwsze miejsce, jako pierwiastek sprawomianu i jako naczelnica osób, a obok porządku zmienić zarazem wypada tytuł.
Posługa piérwsza, tak zwana osoba trzecia, początkowana od Boga, najpiérwszéj istoty, a przeznaczona na wyrażenie sprawy obcéj, nazwaną być może omowną, bo jest w niéj mowa o kim, o czém; zamianek on, np.: stworzył świat, ma ją na zawołanie.
Posługa piérwsza omowna. Osoba trzecia. Posługa druga tykająca . Osoba druga. Posługa trzecia osobista . Osoba piérwsza.