of grammatical terms online
osoba trzecia
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Quotations
Osoby trzeciej, rodzáju wszelkiego, obojej liczby [...] swoj, sobie się od siebie. Personae tertiae, generis omnis, utruiusque numeri [...] sui, sibi se à se.
A w wielkiej [...] do wtorej i trzeciej osoby miłuj niech miłuje.
Et pluraliter [...] ad secundam et tertiam personam, ama amet.
Personae sunt tres, osob jest trzy, prima ùt ego, pierwsza jako ja, nos, my, secunda, wtora, ut tu, jako ty, vos, wy, tertia, trzecia, út ille, jako on, ùt illi, jako oni [...].
Wszyscy nowsi grammatycy przekonali się oczywiście, że tematem trybu rozkazującego, jest 3a osoba liczby pojedynczéj czasu teraźniejszego w czasownikach niedokonanych, czyli przyszłego w czasownikach dokonanych.
W polskich czasownikach tematem do formowania osób , liczb i rodzajów, jest 3a osoba liczby pojedynczéj. Dodając zakończenia grammatyczne do trzeciej osoby czasu przeszłego: czytał, niosł, ginął, prosił, formujemy: czytał-a, niosł-a, ginęł-a, prosił-a.
Że 3cia osoba może być tematem odmian przez osoby i liczby, mamy tego dowód w języku polskim, równie jak we wszystkich językach wschodnich;[...]
Mówiąc o kuzynku swoim (który względem ciebie jest tu osobą 3-cią) powiesz: czyta.
Ta osoba, która przemawia do drugich, zowie się piérwszą.
Ta osoba, do któréj przemawiamy, zowie się drugą.
Ta osoba, o któréj mówimy, zowie się [osobą] trzecią.
3. ,, [osoba]: jest
Zaimek osobisty 3-éj osoby.
W dalszych atoli przypadkach przybiera zaimek: co, stowny przypadek od zaimka trzeciéj osoby (on, ona, ono).
Czasowniki (słowa) odmieniają się przez osoby i liczby; np. liczba pojedyncza 1-a osoba pracuję, 2-a osoba: pracujesz; 3-a osoba: pracuje.
L. pojed.
Osoba 3. jest
[W l. pojed. osoba] 3-a [ma końcówkę] -- (piérwotnie -t, które utrzymało się jedynie w formie jest, zresztą znikło).
Czas teraźniejszy lub przyszły dokonany.
(podstawą, odmiany tych czasów jest temat, (występujący w trzeciéj osobie liczby pojedynczéj) — do którego dodajemy końcówki osobowe).
Gdzie zaś 3-cia osoba licz. pojedyńczéj ma: e, tam téż piszemy i liczbę, mnogą przez e.