terminów gramatycznych online
osoba trzecia
Osoba. Kategoria gramatyczna o funkcji wskazującej (deiktycznej), jeden z podstawowych środków jęz. aktualizacji wypowiedzenia. [...] Pierwsza os. identyfikuje partycypanta zdarzenia z mówiącym, druga - ze słuchaczem, trzecia - wskazuje, iż partycypant zdarzenia nie jest identyczny z żadnym z uczestników aktu porozumiewania się językowego.
Cytaty
Le première personne est censée plus noble que la seconde, la seconde plus noble que la troisième.
[...]
Pierwsza osoba zacniejsza jest niż druga, a druga niżeli trzecia.
Wszyscy nowsi grammatycy przekonali się oczywiście, że tematem trybu rozkazującego, jest 3a osoba liczby pojedynczéj czasu teraźniejszego w czasownikach niedokonanych, czyli przyszłego w czasownikach dokonanych.
W polskich czasownikach tematem do formowania osób , liczb i rodzajów, jest 3a osoba liczby pojedynczéj. Dodając zakończenia grammatyczne do trzeciej osoby czasu przeszłego: czytał, niosł, ginął, prosił, formujemy: czytał-a, niosł-a, ginęł-a, prosił-a.
Że 3cia osoba może być tematem odmian przez osoby i liczby, mamy tego dowód w języku polskim, równie jak we wszystkich językach wschodnich;[...]
Osob jest trzy w liczbie pojedyńczej, i trzy w mnogiej. Pierwsza osoba która mówi; (ja) znam, (my) znamy (5). Druga do której się mówi; (ty) znasz, (wy) znacie. Trzecia osoba lub rzecz o której się mówi; (on, ona, ono) zna, (oni, ony) znają.
By samo, lub z innemi spojnikami kładzie się [...] a to do osoby 3ciej liczby pojedyńczej lub mnogiej, stosownie do rodzajów, liczb i osob, dodając Przyrostki słowowe, m, ś, śmy, ście, co wszystko kształtuje Tryb Warunkowy, Łączący, i Życzący.
ą [...] w koniugacji: w osobie 3. l. m. wszelkich słów (czasowników), a więc: niosą, biorą, piszą, słuchają itd. oraz w imiesł. r. m. czynnych przeszłych; żął, ciął, ciągnął itd., w imiesł. teraźniejszych wszelkich czasowników: będąc, nosząc, mając itd., w imiesł. czynnym zaprzeszłym nieodm.; zażywszy, wziąwszy i w imiesł. czynnym ter. będąc, będący a e.
Ponieważ mamy trzy osoby (ja, ty, on) i dwie liczby (liczbę pojed. i mnogą), rozróżniamy zatem w odmianie czasownika trzy osoby i dwie liczby.
Osoba pierwsza: (ja) piszę, czytam, widziałem;
osoba druga: (ty) piszesz, czytasz, widziałeś;
osoba trzecia: (on) pisze, czyta, widział.
Końcówki czasu teraźniejszego są zatem następujące:
Liczba pojedyncza, osoba I m albo ę (ję),
[Liczba pojedyncza, osoba] II sz [albo] esz (jesz),
[Liczba pojedyncza, osoba] III ― [albo] e (je), [...].
Osoba pierwsza, druga i trzecia.