Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

przymiotnik

Język: polski
EJO 1999, 475 Definicja współczesna

Leksem o prymarnej funkcji członu zależnego grupy imiennej, semantycznie interpretowanej jako funkcja określenia rzeczownika (funkcja atrybutywna).

Cytaty

Tak w Rzeczownikach jako też w Przymiotnikach, formując Rodzaj żeński od Męzkiego dodać trzeba e nieznamionowane n. p. [...] Marchand Kupiec, Marchande; grand wielki, grande.

Adjectivum. Przymiotnik.

Główne warunki Szykowania wyrazów są: aby przymiotniki, imiesłowy, zaimki, słowa, nie zbyt odległe były od swoich rzeczowników [...]; nareszcie, aby wyrazy rządzone od rządzących, słowa od spójników, imiona rzeczowne od przyimków i t.p. nie były zbyt oddalone.

(1) Przymiotniki są czworakie, a nie troiste jak wielu mniema:

a) Przymiotniki imionowe zielony, a, e, biały, a, e,

b) — słowne z zieleniały, a, e,

c) — imiesłowowe z zieleniony, a, e,

d) — zaimkowe ten, a, o, mój, a, e.

Możnaby doliczyć imiona osób na ski, i cki, np. Zamojski, a, Czarnecki, a.

Nie przestając człowiek na tem, zaczął się zastanawiać nad podobieństwem i różnicą przedmiotów i to mu odkryło ich przymioty np. góra wysoka, kurhan niski, dzień jasny [...] i te wyrazy po grammatycznemu nazywają się przymiotnikami.

Imiona przymiotne czyli przymiotniki. [...]

Lubo dopiéro po rzeczownikach i słowie jestem zaczęły się tworzyć przymiotniki; jednak ponieważ w dzisiéjszéj mowie przymiotniki w najbliższym są związku z rzeczownikami, z niemi we wszystkich odmianach się zgadzają i mają odpowiednie skłońniki we wszystkich liczbach, oraz że słowa pospolicie się z przymiotników wykształciły przy pomocy posiłkowégo jestem [...].

Przymiotnik, czyli imię przymiotne, jest nazwisko przymiotu, czyli własności, albo raczéj określenie rzeczy, np. człowiek dobry, koń dzielny, stół drewniany, cnota prawdziwa, koło okrągłe i t. d.

Przymiotnik sam przez siebie prawie nic nie znaczy, ale połączony z rzeczownikiem wyraźnym lub domyślnym, ma prawdziwe swoje znaczenie.

Przymiotniki odmieniają się przez rodzaje, liczby, przypadki i stopnie.

Każdy przymiotnik przyjmuje wszystkie trzy rodzaje, męski, żeński i nijaki.