Historical dictionary
of grammatical terms online

stopień wyższy

Language: polski
EJP 1991, 334 Contemporary definition

Stopniowanie. [...] Stopień wyższy sygnalizuje większe od neutralnego natężenie cechy: milszy, silniejszy, bardziej zielony.

Quotations

[Przymiotniki] kończące się na e dobiérają głoskę r w stopniu wyższym, inné zgłoskę er.

Przedimek pewny [...] kładzie się i powtarzá się przed przymiotnikami w stopniu wyższym i nájwyższym położonemi, kiedy wyrazy Angielskié tłómaczą się w Polskiém przez im więcéj, tym więcéj, tym mniéj, lub podobnie np. the longer we live, the more we learn. im więcéj żyjemy, tym więcéj uczemy się.

[...] cecha wyrażająca wyższy stopień przymiotu: chud(y)-szy [...].

PRZYSŁÓWEK, 96. PRZYSŁÓWKI; w stopniu wyższym (piękniéj) mają e ściśnione, 547; 30; 100

Aby zrobić Stopień wyższy, do głoski pierwiastkowej lub zamienionej w Przymiotniku męzkim Stopnia wyższego, daje się sz z samogłoską rodzajową y, a, e, a to wyrzuciwszy i lub y końcowe, jeśliby przymiotnik nie kończył się na spółgłoskę.

Stopień wyższy oznacza, że osoby i rzeczy, których przymiot porównywamy, mają wprawdzie jeden i ten sam przymiot, lecz jedna z nich posiada go więcej niż druga, np. Jan jest pilniejszy od Pawła. To znaczy, że Jan i Paweł posiadają wprawdzie przymiot pilności, lecz Jan posiada tego przymiotu więcej niż Paweł. Wieża jest wyższa aniżeli do. Koń jest mocniejszy aniżeli osieł.

Stopień wyższy urabiamy w ten sposób, że do źródłosłowu przymiotnika, który otrzymujemy po odrzuceniu końcówki 1. przyp. licz. poj. dodajemy przyrostek szy, sza, sze; lub ejszy, ejsza, ejsze; np. nowy-a-e, źródłosłów now, stopień wyższy: now-szy-sza-sze. Słaby, słab-szy-sza-sze; ścisły, ściśl-ejszy-ejsza-ejsze; bystry, bystrz-ejszy-ejsza-ejsze.

Mamy trzy stopnie.

1.stopień równy: — pilny,

2.stopień wyższy: — pilniejszy,

3.stopień najwyższy: — najpilniejszy.

Stopień wyższy kładzie się, kiedy wyrazić chcemy, że przymiot jednej rzeczy jest doskonalszy, wyższy, pełniejszy, aniżeli drugiéj; do połączenia zaś wyrazów porównywanych, używamy przyimków: od (ode), nad (nade), oraz wyrazów: niż, niźli, niżeli, aniżeli.

Przymioty i własności różnych osób lub rzeczy, porównywane ze sobą, mogą być albo jednakowe czyli w równym stopniu, albo też różnią się stopniem pomiędzy sobą, to jest jeden przedmiot posiada je w stopniu wyższym aniżeli drugi.

Formy gramatyczne, służce do oddania tych odcieni przymiotów, nazywamy stopniami: równym, wyższym i najwyższym; samą zaś odmianę - stopniowaniem przymiotników; np. stary, starszy, najstarszy.

Przymiotnik. Stopniowanie przymiotników. Stopniowanie względne i bezwzględne. Stopniowanie proste i opisowe. Stopień równy, wyższy i najwyższy.

PRZYMIOTNIK—ADJECTIVUL

Gradele de comparație.

Adjectivele au 3 grade de comparație: równy (pozitiv), wyższy (comparativ), najwyższy (superlativ).