Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

słowo dokonane

Język: polski

Cytaty

Słowa dokonane przybiérają zwykle właściwy sobie przyimek. Znajomość dokładna znaczenia rozmaitych przyimków jest zatém konieczna do dobrego czasowania. Łatwo bowiem, stosując niewłaściwy przyimek do słowa piérwotnego wpaść można w błędne czasowanie [...].

Słowa dokonane nie mają imiesłowu czasu teraźniejszego, ponieważ działanie dokonane już nie jest teraz odbywające się; nie mogą go nawet mieć, ponieważ słowa te nie mogą mieć czasu teraźniéjszego, z którego trzeciéj osoby l. m. tworzyć się powinien imiesłów [...].

Które imiesłowy mają zakończenie na ny, a które na ty? […] Imiesłowy pochodzące od słów czynnych zakończonych w trybie bezokolicznym na ać, ić, yć, a zatém najwięcéj od słów częstokrotnych i jednokrotnych, mają zakończenie na ny. Imiesłowy pochodzące od słów zakończonych na ąć a zatém pospolicie dokonanych, mają zakończenie na ty [...].

Słowo dokonane czyli jednotliwe, jest to słowo, które wyraża, że jakakolwiek czynność, byt lub istnienie skończyło się, albo że się też skończy. Tu należy słowo, które powstaje ze słowa i z przyimków, i dlatego zwane jest ono niekiedy przyimkowém, np. paść, upaść, spaść, przepaść, przypadło [...] słowo dokonane nie ma czasu teraźniejszego, zaś słowo niedokonane, ma czas teraźniejszy.

Trzy ostatnie słowa t. j. dokonane, niedokonane, częstotliwe, mianowane są przez niektórych gramatyków postaciami słowa, jako to: postać dokonana, postać niedokonana, postać częstotliwa.