Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

imiesłów

Język: polski
EJO 1999, 420 Definicja współczesna

Participium (imiesłów). Niefinitywna (nieosobowa) forma czasownika będąca syntaktycznym derywatem regularnie tworzonym od form osobowych.

Cytaty

Główne warunki Szykowania wyrazów są: aby przymiotniki, imiesłowy, zaimki, słowa, nie zbyt odległe były od swoich rzeczowników [...]; nareszcie, aby wyrazy rządzone od rządzących, słowa od spójników, imiona rzeczowne od przyimków i t.p. nie były zbyt oddalone.

Imiesłowy służą do krótszego, jaśniejszego i ozdobniejszego wyrażenia myśli naszych, bez nich bowiem, musielibyśmy opisywać wyrażenie wielu wyrazami, przez co straciłoby nasze wysłowienie na krótkości, jasności i ozdobie.

Podług odmiany przymiotnikowej odmieniają się także wszelkie imiesłowy, tj. takie formy czasownika, które swojem znaczeniem bardzo się do przymiotników zbliżają, albowiem tak jak one przymiot osób lub rzeczy oznaczają, np. kochany, szanowany, lubiony, pieszczony, ceniony, wielbiony, poważany.

Imiesłowy, które rząd i naturę czasownika zatrzymują, są przymiotnikową postacią czasownika, np. czytający-a-e, ukochany-a-e, napisany-a-e, piszący-a-e itd. W języku polskim rozróżniamy dziewięć imiesłowów, z których cztery używa się tylko w formie czynnej, a pięć w formie biernej.

§ 257. Imiesłowy. Do form konjugacyjnych w języku polskim, podobnie jak w innych indoeuropejskich, zaliczamy nadto szereg przymiotników słownych, stanowiących odrębną kategorję, zwaną imiesłowami.