tendencja fonetyczna

Hierarchia Dzieła Filtr: wszystkie dzieła

• Wszystkie dzieła
• Benni/1923
• Rozw/1923

Jest to działanie analogji, przeciwstawiające się tendencji fonetycznej.

Podstawę, to jest dokładny obraz dzisiejszego systemu fonetycznego w jego ogólnych i szczegółowych własnościach, daje fonetyka opisowa [...]. Jej zadaniem jest ustalenie i określenie zapasu głosek, istniejących indywidualnie, żywych oboczności i tendencyj fonetycznych, oboczności i tendencyj zarodkowych, głosek istniejących podświadomie, ogólnych właściwości systemu fonetycznego itd.

Zwłaszcza przy samogłoskach trudno rozróżniać oba rodzaje zmian. Ale ostatecznie są zjawiska, wyglądające na ogólniezależne, na rezultat ogólnych tendencyj fonetycznych, jak np. przejście dawnych długich, a zarazem jakościowo różnych od krótkich, pełnogłosek w krótkie t. z. pochylone, albo rozwój spalatalizowanych przedniojęzykowych spółgłosek w afrykaty itp.; zwłaszcza zaś w obrębie spółgłosek.

Dokładne przedstawienie tego, analityczne i syntetyczne, to jest przegląd głosek indywidualnych [...] w związku z przedstawieniem żywych oboczności i tendencyj fonetycznych, wynikających ze współistnienia głosek [...], wreszcie przedstawienie ogólnych właściwości i tendencyj fonetycznych wynikających ze współistnienia głosek [...] — wszystko to jest zadaniem i celem fonetyki opisowej, p. przytoczone wyżej w § 1 prace Benniego.

§ 96. Obce wpływy na polską fonetykę języka kulturalnego są dwojakie: a) wprowadzają wyrazy obce, mające wygląd, niezgodny z rozwojem fonetycznym polskim, ale nie zawierające obcych, to znaczy dotąd w polszczyźnie nie istniejących elementów fonetycznych, b) wprowadzają zarazem nowe głoski, c) nowe ogólne tendencje fonetyczne.

Wymienię dwie ogólniejsze tendencje fonetyczne, które przypuszczalnie polegają na obcym wpływie; szerzące się w języku kulturalnym coraz bardziej wstępne zwarcie krtani nagłosowych samogłosek (na południowym zachodzie ustalone), tak przeciwne dawniejszej ogólnej i dzisiejszej jeszcze ludowej fonetyce, wyszło pewnie z miast, a wzmocniło się intensywnym wpływem niemczyzny po rozbiorach.