terminów gramatycznych online
zdanie
Zdanie — jedna z dwóch podstawowych jednostek składni, stoi w najbliższej opozycji do grupy składniowej. Stanowi zespół wyrazów połączonych stosunkiem predykatywnej determinacji składniowej, która zachodzi między członem określanym (niekonstytutywnym) a określającym (i konstytutywnym zarazem).
Cytaty
Zdanie jestto szereg wyrazów tak ułożonych, że z nich powziąść można dokładnie o czém się mówi wyobrażenie. [...] Wyrażając myśli nasze możemy twierdzić, rozkazywać, zapytywać lub przeczyć. Stąd każde zdanie może być twierdzące, rozkazujące, pytające lub przeczące. [...] Zdanie jest albo proste albo złożone.
Mowa przeto człowieka jest mozaiką układaną z różnobarwnych kawałków przedstawiających rozliczne sprawy, jakie człowiek wedle myśli postaciuje jéj wątkiem. Jeden taki pojedynczy kawałek w niéj uwzględniony z osobna, nazywamy zdaniem. Zdanie więc jest wyrażeniem sprawy pojedynczéj, albo zespolonéj.
Zdanie ma swoich siedm przypadków, jakoby siedm odnóg, na które myśl jedna rozłożyć się może, — i równie jak tamte odpowiadających ściśle siedmiu głównym częściom mowy. Nazwiejmy je działkami zdania, i poznajmy je w szczegółach.
P. Z czego składa się mowa ludzka? 0. Mowa ludzka składa się ze zdań, np. To dziecko uczy się dobrze. P. A zdania z czego się składają? 0. Zdania składają się z wyrazów, które inaczej zowiemy częściami mowy, np. To—dziecko—uczy—się—dobrze.