terminów gramatycznych online
zdanie
Zdanie — jedna z dwóch podstawowych jednostek składni, stoi w najbliższej opozycji do grupy składniowej. Stanowi zespół wyrazów połączonych stosunkiem predykatywnej determinacji składniowej, która zachodzi między członem określanym (niekonstytutywnym) a określającym (i konstytutywnym zarazem).
Cytaty
Gdy w zdaniu znajdują się słowa zmysłowe: widzę, słyszę, czuję, powoniam, smakuję, i t. d. lub umysłowe: twierdzę, wyobrażam, przeczę, sądzę, i t. p. twierdząc, mają po sobie tryb oznajmujący ze spójnikiem, że, jak, bo, a przecząc, mają słowo w trybie życzącym ze spójnikiem: żeby, jakby.
O ZDANIACH.
Ta jest różnica między wyrazem: Myśl, a wyrazem: Zdanie, że pierwsza oznacza wyobrażenie przedmiotu i niejako zamiar, a drugie oznacza wykończenie tej myśli, i niejako już sąd gotowy o tem, co myśl wyobraziła; ztąd mówimy: jaka twoja myśl, czyli jak i twój zamiar? a gdy spodziewamy się, że ktoś myśl wykończył, czyli przedmiot poznał, to się pytamy: jakie twoje zdanie? myśl zatém, jest to zamiar sądzenia o czém lub o kim, a zdanie, jest to twierdzenie lub przeczenie o jakiej rzeczy lub osobie.
Jeżeli tylko myślę o jednéj rzeczy, przedmiocie, osobie, bez porównania i stosowania jéj do drugiéj, bez robienia wniosków; taka myśl nazywa się sądem, słowami zaś oddana w mowie lub na piśmie zowie się zdaniem.
Zdanie jestto szereg wyrazów tak ułożonych, że z nich powziąść można dokładnie o czém się mówi wyobrażenie. [...] Wyrażając myśli nasze możemy twierdzić, rozkazywać, zapytywać lub przeczyć. Stąd każde zdanie może być twierdzące, rozkazujące, pytające lub przeczące. [...] Zdanie jest albo proste albo złożone.
Myśl wyrażona ustnie lub na piśmie za pomocą wyrazów nazywa się zdaniem.
Zdanie składa się z dwóch części, podmiotu i orzeczenia; między podmiotem a orzeczeniem nie piszemy żadnego znaku pisarskiego, a na końcu zdania kładzie się punkt.
Dopełnienie jest to wyraz w zdaniu, przez który myśl staje się pełniejszą, i oznacza istotę czyli przedmiot, na które spływa działanie podmiotu; dopełnieniem podobnie jak i podmiotem są istotniki, lecz podmiot odpowiada na pytania: kto? co? i oznacza istotę działającą; dopełnienie oznacza istotę bierną, uległą działaniu podmiotu i odpowiada na pytania: kogo? czego? komu? czemu? kogo? co? kim? czém? O (na, w, przy) kim? O (na, w przy) czém? [...].
WIELKIE LITERY 1) Piszemy na początku pierwszego słowa w zdaniu. 2) Imiona własne osób, nazwiska rodowe, przydomki: Apollo, Bolesław Chrobry [...] 3) Nazwy gieograficzne: Europa, Polska, Warszawa, Tatry, tudzież złożone: Sądowa Wisznia, Nowe Miasto, Wola Węgierska itd.