terminów gramatycznych online
spółgłoska mocna
Spółgłoski mocne. Spółgłoski artykułowane ze znacznym napięciem mięśni narządów artykulacyjnych, któremu towarzyszy zwiększone ciśnienie powietrza w ponadkrtaniowej części przewodu głosowego. [...] W pol. przeciwstawienie s. m. i słabych nakłada się na fonologiczną opozycję dźwięczności: s. bezdźwięczne są zarazem mocne, s. dźwięczne są słabe.
Cytaty
[…] Takie spółgłoski, które leżąc na końcu wyrazów i sylab oraz przed spółgłoskami mocnemi zmieniają swe brzmienie, nazywają się słabemi; przy wymawianiu tych spółgłosek narzędzia mowne działają na siebie słabo; jednak gdy słabe spółgłoski leżą rzed samogłoskami nie zmieniają swego brzmienia [...].
Weźmy wyrazy: chłop, świat, kloc […]. We wszystkich tych wyrazach głoski p, t, c czy to na końcu wyrazów, czy przed innemi spółgłoskami, czy przed samogłoskami, wymawiają się jednostajnie, czyli nie zmieniają swego brzmienia; przy urabieniu tych brzmień narzędzia mowne działają na siebie mocno, i dla tego te spółgłoski zowią się mocnemi [...].
Spółgłoski polskie dzielą się głównie na mocne i słabe. [...] Spółgłoska mocna jest to głoska, która utrzymuje zawsze własne swe brzmienie, takiemi są: c, ć, p, t, f, ch, k, s, ś, ż, sz, z. [...] Spółgłoska słaba, jest to głoska, która w mowie utraca właściwe brzmienie, a przyjmuje brzmienie głoski mocnej, takiemi są: b, dz, d, dź, dż, w, h, g, z, ź, rz.
2.Drugi podział spółgłosek, podług natężenia głosu:
Niektóre spółgłoski aby były słyszane, wymagają pewnego natężenia w wymawianiu, gdyż powstają jakby bez współudziału głosu: są to niejako szmery wywołane tarciem powietrza, przedzierającego się przez zetknięte lub przymknięte narządy mowne. Są to:
a) spółgłoski mocne (zwane także cichemi): t, p, f—s, t, c - k, ch — cz, sz.
Stąd znowu wszystkie spółgłoski ze względu na samo ich brzmienie dzielimy na głośne albo dźwięczne, dawniej nazywane słabemi [...] i ciche albo bezdźwięczne, zwane dawniej mocnemi: p, p', t, k, k', f, f', s, ch, c, cz, ć, sz, ś.