terminów gramatycznych online
ą ściśnione
Cytaty
[...] Przemian samogłosek otwartych e, o, ę, w ściśnione é, ó, ą, a ściśnionych w otwarte nie można pod ścisłe prawidła bez licznych wyjątków podciągnąć. Ta nieprawidelność zdaje się stąd pochodzić, że samogłoski e, o, wtenczas przechodziły w staréj polszczyźnie w é, ó ściśnione, gdy przez położenie swoje stawały się długiemi. Podobnież kreskowano długie a. Dziś, kiedy iloczas (prozodja) zaginął, i zwyczaj co do brzmienia ściśnionych é, ó się zmienia, nie możemy przemian tych samogłosek pod ścisłe podciągnąć prawidła. Co do ę, ą, rzecz się ma inaczéj, te bowiem z natury swéj są długiemi samogłoskami [...], ale częstokroć nie są żródłowemi, stąd pochodzi ich nieprawidelność [...].
Ściśniona samogłoska ą, przemienia się w otwartszą ę: 1. Gdy przez przybycie zgłoski słaba lub płynna spółgłoska od ą się oddziela [...]. 2. Przemienia się także a w ę w czasownikach, gdy dla utworzenia formy częstotliwéj jednak zgłoska przybywa [...]. 3. Częstokroć przemienia się ą (tak przed słabą, jako i przed mocną spółgłoską stojące) w ę, gdy bezpośrednio albo pośrednio następującą po ą twardą spółgłoskę miękczymy, lub gdy najmiękliwsza spółgłoska n, albo s, sz, następuje [...].