Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

składnik artykulacyjny

Hasło w cytatach: składnik
Język: polski

Cytaty

Głoski są to twory czyli wyobrażenia psychofonetyczne, płynne, jak wszelkie twory psychiczne, to znaczy nie mają stałych i niewzruszonych granic, nie mają ściśle i stale zakreślonego niejako obwodu swego ciała, a powtóre są to wyobrażenia złożone, znowu jak wszelkie wyobrażenia. Bliższy wywód tego tu nie należy, tylko stwierdzenie, że głoska jest tworem złożonym z całego szeregu składników (cech) t. j. wyobrażeń szczegółowych, a z drugiej strony pojęciem gatunkowem, nie jednostkowem, bo powstaje z całego szeregu jednostkowych, konkretnych wyobrażeń.

Podobnie ma się rzecz z inną możliwą zasadą podziału, zależną od rozmaitego stopnia indywidualności głosek i rozmaitego rezultatu rozwoju. Obfitość i płynność składników wyobrażenia fonetycznego głoski daje większą sposobność do kojarzeń z innemi, a więc i przesunięć całego wyobrażenia, rozmaitości i wielkości jego zmian; krańcowym przykładem tego są np. losy głoski i ̯ (j) w różnych językach, ponieważ ta głoska ma równie dobrze składniki wokaliczne jak konsonantyczne. Naodwrót ubóstwo lub specyficzność składników artykulacyjnych daje nieraz wyrazistość i odporność indywidualizmu, małą podatność do skojarzeń, a w rezultacie niewielkie zmiany wyobrażenia, jak to widzimy przy różnych spółgłoskach.

Powiązane terminy