Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

zgłoska akutowa

Hasło w cytatach: akutowa, akutowa zgłoska
Język: polski

Cytaty

Ten stan rzeczy uległ w epoce wspólniesłowiańskiej zasadniczym przeobrażeniom, które w głównych zarysach i bez względu na ich ewentualny stosunek do rozwoju akcentu i iloczasu w językach bałtyckich przedstawiają się dotychczas w ten sposób: 1 a. Akutowa przedprzyciskowa ściągnęła na siebie przycisk, innemi słowy nastąpiło powszechne cofnięcie przycisku na poprzedzającą akutową zgłoskę [...].

1 b. Przycisk posunął się ze zgłoski krótkiej i cyrkumfleksowej na [zgłoskę] następującą akutową (t. zw. prawo de Saussure’a, właściwiej Fortunatowa de Saussure’a-Meilleta) [...].

Wszystkie niewygłosowe długie przyciskowe, czyto akutowe czy cyrkumfleksowe, uległy w lechickiem, taksamo jak w słowackiem, skróceniu. Rzecz nie wymaga bliższych rozpatrywań.

W zgłosce bezpośrednio przedprzyciskowej, jeżeli przyciskową była pierwotnie długa samogłoska [...]; to skrócenie krzyżuje się z wypadkami metatonji akutowej zgłoski na nowocyrkumfleksową oraz może krótkością zgłoski rdzennej dawnych cyrkumfleksowych i krótkowokalicznych barytonów, które przesunęły przycisk w myśl prawa de Saussure’a np. w instr. sing. [...].

Czasowniki typu wróci kłóci...., których zgłoska rdzenna była cyrkumflektowana (dlatego w inf. oraz 1 sg. praes. przycisk ściągnięty na zgłoskę akutową) i przyciskowa.

Jako w wewnętrznej akutowej zgłosce.