Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

ubyt głosek skrócenie

Hasło w cytatach: ubyt
Język: polski
Dział: Fonetyka (współcześnie)
  • Nauka III. O przybywaniu i ubywaniu głosek: Sier/1838
  • Nauka VI. O wyrazach pierwotnych i pochodnych: Sier/1838

Cytaty

Przybywanie głosek w wyrazach wchodzących do mowy nazywamy przybytem, a ubywanie ubytem. Tak zaś przybyt jako i ubyt jest albo nie połączony z zamianą np. król króla królowi królem, kocha kochaj, cnota cnot, (on) kraje (ty) kraj; albo połączony z zamianą np. stół stołu, chléb chleba, sąsiad sąsiedzie, wdowa wdów, zwierzęta zwierząt, (on) leje (ty) léj.

Przybyt lub ubyt równie jak zamiana zdarza się najczęściéj przy końcu wyrazów.

Nareszcie w wyrazach: rycerski rycerstwo, żołnierski żołnierstwo, uformowanych z wyrazów rycerz, żołnierz, nie zachodzi ubyt, lecz tylko rz zamienia się na r, i przybywa końcowe ski lub stwo.

A jeżeli niektóre wyrazy pochodne znajdą się krótsze od swoich pierwotnych, tedy niewątpliwą jest rzeczą, iż one się uformowały przez ubyt, który tu wszakże nader rzadkim bywa np. pismo, druk; wyrazy te późniéj dopiéro zostały uformowane przez ubyt czyli skrócenie z wyrazów pisanie, drukowanie.