Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

wykrzyknik część mowy

Język: polski
EJO 1999, 644 Definicja współczesna

Wykrzykniki. Wyrazy, które różnią się od wszystkich pozostałych tym, że w zasadzie nie wchodzą w związki syntaktyczne z innymi wyrazami, lecz używane są w funkcji wypowiedzeń, np. Pfe! Hej! Och! [...].

Cytaty

Wyráz oby, jest złożony z wykrzyknika o i aoristu by i co do znaczeniá odpowiadá łacińskiemu utinam […].

[…] Vykrikɳiƙi dlá tego tak nazvane, ze są vłásciɣe odgłosaⴅi dopomágająceⴅi do oddaɳá rozmajityɦ uzuc móɣącego, albo są odgłosem ðɣękóv pɍirodonyɦ. Neƙedy vyrazy vʒęte z jinnyɦ zęsci movy ziɳą posługę vykɍikɳikóv.

Głosy vyraƶające uzucá lub vzruseɳá umysłu i serca, jako téƶ głosy movy luđkéj nasladujące ðɣęƙi pɍirođone, nazváł ks. Kopziɳsƙi vykɍykɳikaⴅi […].

Wykrzykniki są to wyrazy, które w sobie żadnego właściwego wyobrażenia nie zawierają, tylko służą do oddania uczucia, radości, smutku, żalu, zdumienia, przestrachu, szyderstwa, niecierpliwości i gniewu. [...] O tych wykrzyknikach pamiętać potrzeba, że się nie odmieniają i niczem nie rządzą, a chociaż ich w mowie używamy, nie wiążemy ich jednak żadnym węzłem z całą budową zdania.

Gdy ci ból dokuczy, wykrzykniesz nieraz: ach! Gdy wołasz na kogo, wykrzykniesz nieraz: hej! Dziwiąc się, wykrzykniesz nieraz: o!

Wyrazów tych albo raczej głosów, używamy tylko przy silniejszych uczuciach, a że je wymawiamy zwykle silniej, jakby wykrzykując, nazwano je przeto wykrzyknikami.