Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

adiectivum

Język: łaciński

Cytaty

Doctus quale nomen? Adiectivum. Quid est nomen adiectivum? Cuius polonico addi potest, mąż, niewiàstà, rzecz. Non autem potest per se stare cum uerbo in sensu perfecto, nam doctus sedet non dicitur, sed oportet exprimere uel subaudire homo, aut quid simile.

["Doctus" to jakie imię? Przymiotne. Co to jest imię przymiotne? Takie, które może być dodane do polskiego "mąż", "niewiasta", "rzecz". Nie może natomiast samo stać z czasownikiem w sensie pełnym (doskonałym), ponieważ nie mówi się "doctus sedet", lecz trzeba wyrazić lub dodać "homo", lub coś podobnego.]

Nomen, względem Qualitatis, jakości, jest, albo Substantivum, istotne; Ktore bez przydánia innego, pojąć możemy, i ktoremu, nie można przydáć tych słowek, hic haec, hoc, ten, tá, to, jáko Homo, Człowiek, Lapis, kámień, Domus, dom. Albo Adiectivum, przyrzutne, ktore bywa przyczucone do Substantivum, ktoremu można przydáć te Słowká, hic, haec, hoc, ten, tá, to. Jáko: pius, pobożny, Bonus, dobry, Facilis, łácny.

Albowiem słowo przydatne (adjectivum) powinno się zgadzać z osobistym (cum substantivo).

Mamy słowa, ktore (jako u Grekow i Łacinnikow) wraz mogą bydź osobistemi (substantiva) i przydatnemi (adjectiva). Na przykład: Gajowy, Leśny.

Е. i Я. często używają się za jedno, osobliwie w wielkiej liczbie (in numero plurali) przydatnych (adiectivorum) piszą Святые, Swięci, i Святыя. Ta odmienność liter, E. у Я. w rodzajach imion przydatnych, (in generibus nominum adjectivorum), żadnej różnicy znacznej nie sprawuje.

PIĄTE skłonienie zamyka w sobie imiona przydatne (adiectiva) wszystkich trzech rodzajow.

Nomen est duplex, imię jest dwojakie, substantivum, ut homo, istotne jako człowiek, adjectivum, ut devotus, przydatne jako nabożny.

Następnie światło przewodniczące wiedzy człowieka, poprowadziło go do badania jestestw w ich kształtach i treści — do pojmowania właściwości, czyli przymiotów każdego,—wskazywało mu, jakie ony są, dla czego są, i nazywało przymioty wedle rodzaju istotników. A to jest druga doba w mowie, a miano tych nazwań jest przymiotnikiem, (Nomen adjectivum).