Słownik historyczny
terminów gramatycznych online
terminów gramatycznych online
Lub/1778
Grammatyka rossyjska
Drukarnia OO. Bazylianów, Poczajów 1778, jęz. polski
Cytaty według działów 1163 cytaty
- O nauce dobrego pisania i czytania 372 cytaty 1–24
- O imieniu 267 cytatów 25–75
- O słowie 286 cytatów 76–147
- O posiłkowych częściach mowy 131 cytatów 148–166
- O ułożeniu części mowy 107 cytatów 166–193
Hasła
- abbreviatim łac.
- ablativus łac.
- abrewiacya
- abundantia łac.
- accentus (diakryt) łac.
- accentus acutus (diakryt) łac.
- accentus gravis (diakryt) łac.
- accentus mollis łac.
- accusativus łac.
- activum łac.
- admiratio łac.
- adverbium łac.
- adverbium qualitatis łac.
- adverbium quantitatis łac.
- akcent (diakryt)
- alfabet
- apostrof (akcent)
- apostrophus łac.
- artykuł (rodzajnik; część mowy)
- auctivum łac.
- białogłowskie istotne
- bliskie istotne
- bliskie znaczenie
- bliższe imię
- casus łac.
- casus praepositionis łac.
- cienkość
- cierpiące słowo | cierpiące
- cierpiące ucześnictwa teraźniejsze | ucześnictwa teraźniejsze cierpiące
- cierpiące znaczenie
- cierpiący | cierpiący gatunek
- cierpieć (wymagać (skł.))
- cierpieć (poddawać się czynności)
- ciękie o
- circumflex (diakryt)
- circumflexus (diakryt) łac.
- comma łac.
- commune | genus commune (rodzaj) łac.
- comparatio (stopniowanie) łac.
- comparativus gradus łac.
- composita łac.
- compositum (wyraz złożony) łac.
- coniugare łac.
- coniugatio łac.
- coniugationes consequentes łac.
- coniunctio (spójnik) łac.
- coniunctio (pauza, dywiz) łac.
- coniunctiones causales łac.
- coniunctiones conditionalis łac.
- coniunctiones coniunctivae łac.
- coniunctiones consequentes łac.
- coniunctiones contrariae łac.
- coniunctiones disiunctivae łac.
- coniunctiones illativae łac.
- coniunctivus łac.
- coniungare per ... łac.
- conjunctim łac.
- consonans łac.
- constructio łac.
- cudzoziemski język
- cudzoziemskie rzeczenia
- cudzy język
- czas dawno przeszły pierwszy | dawnoprzeszły | dwanoprzeszły pierwszy czas | dawnoprzeszłego pierwszego | dawno przeszły
- czas dawno przeszły trzeci | dawno przeszłe czasy
- czas dawno przeszły wtóry
- czas pokazujące przysłowie
- czas przeszły doskonały | przeszły doskonały | przeszły doskonały czas (dokonany)
- czas przeszły jednokrotny | przeszły jednokrotny | przeszły jednokrot:
- czas przeszły niedoskonały | przeszły niedoskonały czas | czasy przeszłe niedoskonałe | przeszłe niedoskonałe czasy | przeszły | przesz. niedoskonały | przeszły niedoskon:
- czas przeszły wątpliwy
- czas przyszły doskonały | przyszły doskonały | przyszły doskonały czas
- czas przyszły jednokrotny | przyszły jednokrotny
- czas przyszły niedoskonały | przyszły niedoskonały | niedoskonały przyszły
- czas uczęszczający | uczęszczający
- czas wątpliwy
- czasy
- czasy złożone przeszłe
- cząstka (morfem gram., partykuła)
- części mowy
- czwarte skłonienie
- czyniące słowo | słowo czyniące
- czyniący | czyniący gatunek
- czyniący | czyniący spadek | C. | Czyn.
- czyniący narzędzie znaczący | czyniący spadek narzędzia
- czynność (o czasowniku)
- czyno-ucześnictwa czasu teraźniejszego | czyno-ucześnictwa teraźniejsze
- czyno-ucześnictwa przeszłych czasow
- czyno-ucześnictwo | czynoucześnictwo
- czyste wymawianie
- dativus casus | dativus łac.
- dawające spadki | dawający | D. | Dawa. | Dawaj. | Daw. | dawający spadek
- dawno przeszłe cierpiące ucześnictwa
- dawno przeszłe czasy | czas dawno przeszły
- declinare per casus łac.
- declinatio łac.
- defectiva łac.
- deklinacya czwarta
- deklinacya druga
- deklinacye | deklinacya
- derivatio łac.
- derivativum łac.
- dialekty
- dictio łac.
- diminutivum łac.
- diphtongus łac.
- dokończenie czynności
- dopełnienie (o pełnej formie przymiotnika)
- druga osoba
- druga sylaba ku końcowi
- drugie skłonienie
- duo puncta łac.
- dwa punkta (dwukropek)
- dwugłośne | dwógłośne
- dwugłośne jawne
- dwugłośne potajemne | potajemne dwugłośne | dwugłośna potajemna
- dykcya (słowo)
- dzierżące imiona | dzierzące | dzierzące imiona
- dźwięk (głoska, głos artykułowany)
- exclamationis interiectio łac.
- femininum | fœmininum łac.
- frequentativa łac.
- futurum imperfectum łac.
- futurum perfectum łac.
- futurum tempus łac.
- futurum unicum łac.
- gatunek powszechny
- gatunek wzajemny
- gatunki słów (genera verborum)
- genera łac.
- genetivus łac.
- genus łac.
- genus commune (strona czasownika) łac.
- genus omne łac.
- gerundia łac.
- głośna
- głośna zamykająca
- główne słowo osobiste
- grubość
- imie | imiona (nazwa, część mowy)
- imie nazwiskowe
- imię właściwe (nazwa własna)
- imiona bezdusznych rzeczy
- imiona białogłowskie | białogłowskie
- imiona część znaczące
- imiona istne (rzeczownik)
- imiona męskie | męskie imiona | męskie
- imiona miast
- imiona powiększalne | powiększalne imiona | powiększalne
- imiona przezwisk | przezwisko
- imiona przydatne | przydatne | przydatne imiona
- imiona rachunkowe | rachunkowe | rachunkowe imiona
- imiona spowinowacone
- imiona własne
- imiona zgromadzalne
- imiona ziem
- imiona żyjących | żyjące
- impersonalia łac.
- impersonaliter łac.
- interiectio (wykrzyknik) łac.
- interrogatio (znak zapytania) łac.
- irregularia łac.
- irregularis łac.
- irregulariter łac.
- istotne | istotne imiona | imiona istotne
- iżyca
- jednoczyć
- jednokrotne przeszłe ucześnictwa | ucześnictwo jednokrotnych | przeszłe jednokrótne
- *jednosylabne
- jest przedłużony | є
- język
- konczenie | kończenie (zakończenie)
- koniec rzeczeń | koniec (wyrazu, słowa, rzeczenia)
- kończące się | kończyć się
- kreska (diakryt)
- krótkie wymawianie
- krótkość
- kształt
- liczby | liczba
- litera wytrącona
- litery (znak alfabetu)
- litery | litera (głoska)
- litery nieme | litera niema (znak miękki i twardy)
- litery przyrosłe
- littera (głoska) łac.
- łączący znak
- łączenia dwusłowne
- łączenia następujące
- łączenia poprzedzające
- łączenia proste
- łączenia przeciwne | łączenia przeciwstawne
- łączenia przyczynodajne
- łączenia przyczynodawcze
- łączenia rozdzielające
- łączenia sprzęgające
- łączenia warunkowe
- łączenia wnioskowe
- łączenia złożone
- łączenie (spójnik)
- łączyć się
- mała liczba
- masculinum łac.
- media nota łac.
- medium łac.
- mianowanie
- mianujący | mianujący spadek | M. | Mian. | spadek mianujący
- międzymiot
- międzymioty nadspodziewanie znaczące
- międzymioty odzywającego
- międzymioty pogardy
- międzymioty radośne
- międzymioty smutne
- międzymioty właściwe
- międzymioty wołające
- międzymioty zadziwiające
- międzymioty zakazu
- międzymioty zasiągnione
- miękkość
- moc
- modos łac.
- modus imperativus łac.
- modus indicativus łac.
- modus infinitivus łac.
- modus optativus łac.
- monosylaba łac.
- mowa (język)
- mówienie
- mutae łac.
- mutuum łac.
- nadwierszowe znaki | nadwierzchowe znaki | znaki nadwierszowe
- następująca samobrzmiąca
- następująca zgodnobrzmiąca
- naśladować
- natężenie rzeczy
- nazwisko (nazwa)
- negativa particula łac.
- neutrum łac.
- nieporządkowie
- nieporządkowy | arcynieporządkowy
- nieporządnie
- nieprzystojnie
- nieprzyzwalająca cząstka | cząstka
- nieskończone sposoby doskonałe
- niewieści rodzaj
- niewłaściwie
- niskie znaczenie
- nomen łac.
- nomen adiectivum | adiectivum łac.
- nomen collectivum łac.
- nomen proprium łac.
- nomina cognominum łac.
- nomina collectiva łac.
- nomina patria | patria łac.
- nomina possesiva | possesiva łac.
- nomina urbium łac.
- nominativus łac.
- numeralia łac.
- numerus łac.
- numerus pluralis łac.
- numerus singularis łac.
- obiecadło | obiecadlo
- objawiający
- obliquis łac.
- obyczaj (zwyczaj)
- odbierający
- oddzielać się
- odjęcie (początkowej litery)
- odmiany | odmiana (słów, wyrazów)
- odmienne
- odmienność
- odrzucać
- odstępować
- odwrotne słowo | odwrótne słowo | odwrotne słowa | słowa odwrótne | odwrotne
- odwrotny | gatunek odwrotny
- ojcowskie imiona
- ojczyste imiona | imiona ojczyste | ojczyste
- okoliczności | okoliczność
- omega
- opuszczać (pominąć)
- ortografia (zasady pisowni i wymowy)
- oskarżający | spadek oskarżający | O. | Oskar. | oskarżający spadek
- osłabienie rzeczy
- osnowa (człon centralny grupy nominalnej)
- osoba pierwsza | pierwsza osoba
- osoba trzecia | trzecia osoba
- osoba wtora | wtora osoba | wtóra osoba
- osoby (gramatyczna)
- ostatna sylaba | ostatnia sylaba
- ostatna zgodnobrzmiąca | ostatnia zgodnobrzmiąca
- parenthesis (nota ortographica) gr., łac.
- partes orationis łac.
- partes orationis auxiliares łac.
- partes orationis serviles łac.
- participia activa praeterita perfecta łac.
- participia media praeterita perfecta łac.
- participia praesentis temporis łac.
- participium łac.
- participium passivi łac.
- participium praesentis medii łac.
- participium praesentis temporis activi łac.
- participium praesentis temporis passivi łac.
- participium praeteriti imperfecti activi łac.
- participium praeteriti imperfecti medii łac.
- participium praeteriti imperfecti passivi łac.
- partitiva nomina łac.
- passivum łac.
- patronimica łac.
- pauza (w mowie)
- period (zdanie złożone, wypowiedź)
- persona łac.
- personalia łac.
- piąte skłonienie
- pierwiastkowe (o słowie)
- pierwsze skłonienie
- pierwsze sprzężenie
- pierwsze sylaby
- pieszczone znaczenie
- pieszczono-zmniejszalne
- pismo
- plena łac.
- plusquam perfectum primum łac.
- plusquamperfectum secundum łac.
- plusquamperfectum tertium łac.
- pochodzące proste
- pochodzące rzeczenie | rzeczenia pochodzące
- pochodzące złożone
- pochodzenie (geneza)
- pochodzenie (derywacja)
- pochodzić od ...
- początek rzeczeń | początek dykcyi (nagłos)
- początkowa dwugłośna
- początkowa głośna
- poczynające słowo (inchoativum)
- poczynanie czynności
- podkówka
- podobieństwo
- podobne
- podwojn. li:
- podwyższać się
- podzielone rzeczenie
- pokładny | pokładny stopień
- polski język
- pomnożenie sylab
- poprzedzająca samobrzmiąca | poprzedzająca litera samobrzmiąca
- poprzedzająca sylaba
- poprzedzająca zgodnobrzmiąca
- poprzedzające
- porównania (stopniowanie)
- porównanie
- porównywać się
- porównywalne stopnie | porównywalny | porównywalny stopień
- porównywalny stopień
- porządkowie
- posiłkowe części mowy
- posiłkowe słowa
- posiłkujące słowa
- positivus łac.
- pospolity dyskurs
- powszechne słowo | powszechne | powszechne słowa
- powszechny zwyczaj
- powtórzenie liter
- powtórzone litery
- pozbywać
- praepositio łac.
- praepositio coniucta łac.
- praesens tempus | praesens łac.
- praeteritum imperfectum łac.
- praeteritum perfectum łac.
- praeteritum unicum łac.
- prędkie czynności
- prędkopis
- prima declinatio łac.
- primitivum łac.
- pronomen łac.
- pronomina demonstrativa łac.
- pronomina interrogativa łac.
- pronomina possesiva łac.
- pronomina reciproca łac.
- pronomina relativa | relativa pronomina łac.
- proste
- proste mowy
- proste ułożenie
- prostomostwo | prostomowstwo
- prosty język
- przechodzenie
- przedniejsza osoba
- przedzielać się
- przekładalny | przekładalne | P. | Przekł. | Prze. | przekładalny spadek
- przekładania | przekładanie | rzeczywiste przekładania (przyimek)
- przekładanie zlewne | zlewne przekładanie
- przemiana
- przemiany (deklinacja)
- przemieniać się | przemieniać
- przemienienie litery
- przeniesienie uderzenia
- przenosić się
- przenoszenie rzeczenia
- przepis | przypis | okoliczny przepis | powszechny przepis (gramatyczny, ortograficzny)
- przeszłe czasy | czas prze: | czas przeszły (praeteritum, czasy przeszłe)
- przeszłe niedoskonałe cierpiące ucześnictwa | ucześnictwo cierpiące przeszłe niedoskonałe | cierpiące ucześnictwa
- przewyższalny stopień | przewyszalne stopnie | stopień przewyższalny
- przychylać się
- przydanie
- przydatne ucięte | ucięte
- przydawać się
- przyjąć
- przyjmować
- Przykł: | przykładalny | Przy: (o scs)
- przykładać się
- przyłączać
- przyłożenie
- przyprzężona
- przyrastanie
- przysłowia ilości
- przysłowia jakości
- przysłowia miejsce znaczące
- przysłowia natężenia
- przysłowia odmówienia
- przysłowia odpędzenia
- przysłowia podobieństwa
- przysłowia pokazania
- przysłowia porządku
- przysłowia prędkości
- przysłowia pytania
- przysłowia rachunkowe
- przysłowia różnicy
- przysłowia upewnienia
- przysłowia wątpienia
- przysłowia zebrania
- przysłowie (przysłówek)
- przystawiony
- przyszły czas | czas przy: | czas przyszły (futurum)
- psylia
- punctum (kropka) łac.
- punkt (znak interpunkcyjny)
- punkt z zapiętą | punt z zapiętą
- pytania znak
- rachunkowe imiona pierwiastkowe | rachunkowe pierwiastkowe | pierwiatkowe rachunkowe imiona
- rachunkowe imiona pochodzące | rachunkowe pochodzące
- rachunkowe pierwiastkowe proste
- rachunkowe pierwiastkowe złożone
- reciprocum łac.
- regularia łac.
- rodzaj | rodzaje (gramatyczny)
- rodzaj białogłowski | białogłowski rodzaj | białogłowski
- rodzaj męski | męski
- rodzaj powszechny
- rodzaj śrzedni
- rodzaj wszelki
- rodzące spadki | rodzący | R. | rodzący spadek | Rodzą. | Rod.
- rodzić się
- rossyjszczyzna
- rozdzielać się
- rozdzielenie
- rozdzielenie przekładań
- rozdzielne przekładania | rozdzielne przekładanie | przekładania rozdzielne
- rozdzielnie
- rozdzielny układ
- rozłączać
- rozmnożenie kończeń | rozmnożenie
- różnica | różność
- różnić się
- różność
- rządzić
- rzeczenia | rzeczenie
- rzeczenia złożone
- samobrzmiące | samobrzmiące litery | samobrzmiąca | samobrzmiąca litera
- schodzenie się
- secunda coniugatio łac.
- secunda declinatio łac.
- sens (zdanie, wypowiedź, znaczenie wypowiedzi?)
- separate łac.
- simplicia łac.
- składający
- skłaniać się (padać (o akcencie))
- skłaniać się spadkami | skłaniać się
- skłonienie
- skupienie
- skupione
- skupione imiona istotne | istotne skupione | skupione imiona
- słowa | słowo (czasownik)
- słowa jednokrotne przeszłe proste
- słowa niepełne | niepełne | niepełne słowa (czasownik)
- słowa nieporządkowe | nieporządkowe słowo | nieporządkowe słowa
- słowa osobiste | osobiste słowo | słowo osobiste (czasownik)
- słowa pełne | pełne słowo
- słowa pierwiastkowe | pierwiastkowe słowa | pierwiastkowe (czasownik)
- słowa pochodzące | pochodzące słowa (czasownik pochodny)
- słowa porządkowe | porządkowe słowo
- słowa proste | proste słowa | słowo proste (czasownik)
- słowa przechodzące | słowo przechodzące
- słowa trzecioosobne | trzecioosobne słowo | trzecioosobne słowa
- słowa uczęszczające
- słowa uczęszczalne
- słowa zbytkujące | zbytkujące słowo
- słowa złożone | złożone | złożone słowa (czasownik złożony, derywowany)
- słowiano-ruskie litery
- słowieński język (starocerkiewnosłowiański)
- słowieńszczyzna
- słowo (wyraz)
- słowo (nazwa litery)
- słowo doskonałe
- słowo doskonałe uczęszczające
- słowo-tytła
- służebne części mowy
- spadek mianujący jawny
- spadek mianujący potajemny
- spadki
- spajać się (wymawiać łącznie)
- sposoby (tryb)
- sposób nieskończony | nieskończony | sposob nieskończony | nieskończone sposoby
- sposób nieskończony jednokrotny
- sposób nieskończony niedoskonały
- sposób nieskończony pierwszy
- sposób rozkazujący | roskazujący terazniejszy | roskazujący
- sposób skazujący
- sposób szukający
- spółbrzmiąca
- sprzęgać się
- sprzęgać się (łączyć się)
- sprzężenia | sprzężenie (koniugacja)
- sprzężona | litera sprzężona
- stać się
- stopień
- styl
- styl wysoki | wysoki styl
- substantivum łac.
- superlativus łac.
- sylaba następująca
- sylaby | sylaba | syllaba (głoski, litery)
- syncope gr., łac.
- śrzedni | śrzedni gatunek
- śrzednie słowo | śrzednie słowa | słowo śrzednie
- śrzodek rzeczeń | śrzodek
- tempus łac.
- tempus plusquamperfectum łac.
- terazniejszy czas | czas terazniejszy | czas terazniey: (praesens)
- terminatio łac.
- tęskliwa litera
- triphtongus łac.
- trzeci rodzaj | rodzaj trzeci | trzeci
- trzecie skłonienie
- trzecioosobnie
- trzecioosobny kształt
- trzygłośne
- twardość
- tytła | tytły
- ucięcie
- ucinki (ucięcie)
- ucinkowo
- uczestnictwo czasu przeszłego
- uczestnictwo czasu przyszłego
- ucześnictwa cierpiące | cierpiące ucześnictwa teraźniejsze | ucześnictwo teraźniejsze cierpiące | ucześnictwa teraźniejsze cierpiące
- ucześnictwa cierpiące jednokrotne | jednokrotne przeszłe cierpiące ucześnictwa
- ucześnictwa czyniące
- ucześnictwa czyniące
- ucześnictwa czyniące | ucześnictwa teraźniejszego czasu czyniącego gatunku | ucześnictwa czyniącego gatunku czasu terazniejszego
- ucześnictwa czyniące przeszłe doskonałe | ucześnictwa przeszłe doskonałe czyniące
- ucześnictwa dawnoprzeszłe
- ucześnictwa pełne
- ucześnictwa przeszłe cierpiące doskonałe | ucześnictwa cierpiące doskonałe
- ucześnictwa przeszłe niedoskonałe | przeszłe niedoskonałe ucześnictwa | przeszłe ucześnictwa niedoskonałe
- ucześnictwa przeszłe niedoskonałe czyniące
- ucześnictwa przeszłe niedoskonałe śrzednie
- ucześnictwa przyszłe cierpiące
- ucześnictwa śrzednie
- ucześnictwa śrzednie przeszłe doskonałe
- ucześnictwa teraźniejszego czasu
- ucześnictwa ucięte
- ucześnictwo
- ucześnictwo cierpiące | cierpiące ucześnictwa
- ucześnictwo przeszłe niedoskonałe śrzednie
- uderzenie | uderżenie
- uformować
- ujęcie
- układać się
- ukośne czasy
- ukośne spadki | ukośne
- ułożenie | ułożenie słów (słów, wyrazów)
- umniejszenie
- uniżalne znaczenie
- ustawa
- utrzymywać
- używać się | używać
- używanie
- verba auxiliaria łac.
- verba transitoria łac.
- verbum | verba (czasownik) łac.
- verbum constans łac.
- vocalis łac.
- vocativus łac.
- waga
- wątpliwe znaczenie
- wątpliwy nieskończony sposob | wątpliwy
- wejście między ...
- wielka liczba
- wiersze
- wierszowe znaki
- większa litera
- własności języka | własność (właściwość, specyfika)
- wracać się
- wtore skłonienie | wtóre skłonienie
- wtore sprzęzenie | wtore sprzężenie
- wyciągać
- wyjęcie (wyjątek)
- wyjmować się
- wyłączać się
- wymawiać czysto
- wymawiać krótko
- wymawiać się | wymawiać
- wymawianie
- wyrzucać
- wytrącać
- wytrącenie
- wzajemne słowo | słowa wzajemne | wzajemne słowa | wzajemne
- wzywający | wzywający spadek | W. | Wzyw.
- ypsylon
- zagraniczne imiona
- zaimek
- zaimki dzierżące
- zaimki odnośne | odnośne zaimki
- zaimki odwrotne
- zaimki pierwiastkowe
- zaimki pochodzące
- zaimki pokazujące
- zaimki proste | proste zaimki
- zaimki pytające
- zaostrzać się
- zapięta
- zasiągać
- zasiągające czasy
- zasiąganie
- zażywanie
- zbiegnienie się
- zgadzać się
- zgodno-brzmiące | zgodnobrzmiąca litera | zgodnobrzmiąca
- zgodnobrzmiące miękie | zgodnobrzmiące miękkie litery | miękkie
- zgodnobrzmiące płynne | zgodnobrzmiące plynne
- zgodnobrzmiące twarde | twarde
- zgodność (składniowa)
- zgodny w ...
- zlane wymawianie
- zlanie przekładań
- zlewać się
- zlewnie
- złączający sposób (coniunctivus)
- złożenie (wyraz złożony)
- złożone przeszłe
- złożone słowa stałe | słowo stałe
- złożone zaimki
- zmiękczać się (ulegać zmiękczeniu)
- zmniejszalne | imiona zmiejszalne
- zmniejszalne pieszczone
- zmniejszalne pogardzające | pogardzające zmniejszalne
- zmniejszenie
- znaczenia metaforyczne
- znaczenie
- znaczki (tytła)
- znak mieszczący | mieszczący
- znak podziwienia
- znak połączający
- znaki (znaki interpunkcyjne i diakryty)
- zrzekać się
- zwyczaj
- zwyczajny styl
- źlewne złożenie
- żądający sposób
- ψїлѝ | ψїли scs.
- апострофъ scs.
- варíа scs.
- винительный ros.
- дательный ros.
- двойственнаѧ scs.
- двойствєнное | дво́йств: scs.
- звательный ros.
- именительный ros.
- й krótkie pol., ros.
- падеж ros.
- пєрїепомє́ни scs.
- предложный ros.
- родительный ros.
- сказательный ros.
- творительный ros.
- ѻѯíа scs.
- число (цифра) ros.
Wykorzystane źródła:
W "Do czytelnika" deklaruje, że korzystał z gramatyki Łomonosowa (wyd. 1857 r.), też (por. Wlasow, Wołkow, Moskovin, 2019) z gram. Kopczyńskiego. Wersja polskojęzyczna gramatyki Łomonosowa. Od autora: terminy łacińskie (wyróżnione kursywą), fragment o znakach w księgach cerkiewnych (s. 14-15). Tłumaczy podane przez Łomonosowa przykłady na polski.
"Порой очень неуклюжие польские переводы грамматических терминов сопровождаются, для большей ясности, латинскими параллелями." (E. Małek, J. Wawrzyńczyk 1973).