Słownik historyczny
terminów gramatycznych online

część mowy odmienna

Język: polski

Cytaty

Quomodo dividuntur Partes Orationis? Aliae ex illis dicuntur declinabiles: Aliae Indeclinabiles: Jednej części, z nich zową declinabiles, odmienne, á ty ná końcu się odmieniáją: á drugie Indeclinabiles, Nieodmienne, bo żadnej odmiány nie máją.

Mowa ludzka składa się z wyrazów. Wyrazy dzielą się na części mowy, a te są odmienne i nieodmienne. Odmienne 1. Rzeczownik [...] 2. Przymiotnik [....] 3. Zaimek [...] 4. Liczbownik [...] 5. Słowo [...] 6. Imiosłów [...] 7. Przysłówek odmienny: pięknie, piękniej, najpiękniej, nieodmienny: nader, jeszcze, zgoła, Nieodmienne 8. Przyimek [...] 9. Spojnik [...], 10. Wykrzyknik.

Słowo (str. 5l) część mowy odmienna, i tak ważna, iż bez niego niepodobna wyrazić myśli.

Z tych wszystkich części mowy wykrzyknik, przyimek i spojnik nazywają się w naszym języku nieodmiennemi, reszta zaś odmiennemi, ponieważ stosownie do względów myśli końcowym odmianom podlegają.

Słowo jestto część mowy odmienna, wyrażająca działanie lub istnienie.

Wszystkie te części mowy dzielą się na odmienne i nieodmienne. Odmiennemi częściami mowy są: rzeczownik, przymiotnik, zaimek, liczebnik i słowo czyli czasownik. Te części mowy nazywają się odmiennemi częściami mowy dlatego, że przybierają dla okazania rozlicznych stosunków i okoliczności rozmaite formy, czyli inaczej mówiąc, odmieniają się.

Pyt. Ileż mamy części mowy w Mowopisowni polskiej (czyli gramatyce ?). Odp. Dzięsięć następnych, pierwsze z onych szesć są odmiennemi, a cztery ostatnie nie odmiennemi.

§ 124. Rzeczowniki, zaimki, przymiotniki, liczebniki i czasowniki odmieniają się przez przypadki, liczby, czasy i t. p .; dlatego te części mowy nazywają się części mowy odmienne. Przysłówki, spójniki, przyimki, wykrzykniki nie posiadają ani liczb ani przypadków ani czasów i nazywają się części mowy nieodmienne.